Gujarati News

નવી દિલ્‍હી,તા. ૫ : વર્ષ ૨૦૨૦ માં, સરકારી ડેટામાં મૃત્‍યુ પામેલા ૧૦૦ લોકોમાંથી લગભગ ૪૫ લોકો સારવાર મેળવી શક્‍યા ન હતા. ૨૦૨૦ માટેનો આ આંકડો રોગચાળા પહેલા વર્ષ ૨૦૧૯માં મૃત્‍યુ પામેલા ૩૫.૫ ટકાના આંકડા કરતા ૧૦.૫ ટકા વધારે છે, એટલે કે આ આંકડો ૪૫ ટકા સુધી છે. સરકારની સિવિલ રજિસ્‍ટ્રેશન સિસ્‍ટમના મહત્‍વના ડેટાના આધારે આ રિપોર્ટમાં કોવિડ-૧૯ સહિત અન્‍ય કારણોસર મૃત્‍યુ પામેલા લોકોના આંકડા સામેલ છે. આ મુજબ, મૃત્‍યુ પામેલા લોકોમાંથી માત્ર ૨૮ ટકા જ કોઈ હોસ્‍પિટલમાં સારવાર મેળવી શક્‍યા હતા.

૨૦૧૫ પહેલાના રિપોર્ટમાં આવા આંકડાઓ ભાગ્‍યે જ જોવા મળે છે. ઉદાહરણ તરીકે, ૨૦૧૧ અને ૨૦૧૨માં આ સંખ્‍યા ૨૦ ટકાથી ઓછી હતી. જો કે, આ એ હકીકત સાથે પણ સંકળાયેલું છે કે નોંધણી તમામ જાનહાનિને આવરી લેતી નથી. ‘ભારતીય નાગરિક નોંધણી ­ણાલીમાં મૃત્‍યુ નોંધણીની પૂર્ણતા (૨૦૦૫ થી ૨૦૧૫)' નામના ૨૦૧૯ના અભ્‍યાસ અનુસાર, ડેટા સંગ્રહ સાથે સંકળાયેલી સમસ્‍યાઓમાં ઘટાડો થયો છે. તેના લેખકો જી અનિલ કુમાર, લલિત ડંડોના અને પબ્‍લિક ફાઉન્‍ડેશન ઓફ ઈન્‍ડિયાના રાખી ડંડોના છે. ભારતીય નાગરિક નોંધણી ­ણાલી (સીઆરએસ) માં મૃત્‍યુ નોંધણીની પૂર્ણતા (સીઓઆરડી) નું મૂલ્‍યાંકન કરવામાં આવ્‍યું છે, એવો અંદાજ છે કે ૨૦૦૫ અને ૨૦૧૫ ની વચ્‍ચે, ભારતમાં સંપૂર્ણ મૃત્‍યુ નોંધણીમાં લગભગ ૪૦ ટકાનો વધારો થયો છે, જયારે ૨૦૧૫ માં સીઓઆરડી ૭૬.૬ ટકા આસપાસ હતો.

ઇન્‍ડિયન ઇન્‍સ્‍ટિટ્‍યૂટ ઓફ મેનેજમેન્‍ટ, અમદાવાદના ભૂતપૂર્વ ­ોફેસર અને ઇન્‍ડિયન ઇન્‍સ્‍ટિટ્‍યૂટ ઓફ પબ્‍લિક હેલ્‍થના ડિરેક્‍ટર દિલીપ માવલંકર કહે છે કે નોંધણી ડેટામાં એકરૂપતાને પગલે તબીબી સારવારની ઉપલબ્‍ધતામાં ઘટાડો એ સ્‍વાસ્‍થ્‍ય માળખાકીય સુવિધાઓ અથવા ગરીબી સમસ્‍યાઓનું સૂચક છે.

બાળકોના જન્‍મ દરમિયાન તબીબી સુવિધાઓના અભાવ માટે સમાન વલણો જોવા મળ્‍યા હતા. ૨૦૨૦માં, બાળકોને જન્‍મ આપનારી ૧૦૦ મહિલાઓમાંથી માત્ર ૭૪ મહિલાઓને જ સરકારી અથવા ખાનગી હોસ્‍પિટલમાં ­વેશ મળ્‍યો હતો, જયારે ૨૦૧૯માં આ સંખ્‍યા ૮૧ હતી.

૨૦૨૧ના ‘ઇમ્‍પેકટ્‍સ ઓફ કોવિડ-૧૯ ઓન ઈન્‍સ્‍ટિટ્‍યૂશનલ ડિલિવરી રેટઃ ફિયર ઓફ રાઈઝિંગ મેટરનલ મોર્ટાલિટી રેટ' શીર્ષકના અભ્‍યાસ મુજબ, હોસ્‍પિટલમાં બાળકો રાખવાથી ડિલિવરી દરમિયાન માતાના મૃત્‍યુનું જોખમ ઘટે છે. આ સંશોધનના લેખકો બાંગ્‍લાદેશની ખુલના યુનિવર્સિટીના રહેમાન એમએ, કેનેડાની યુનિવર્સિટી ઓફ મેનિટોબાના હેનરી રતુલ હલદર અને ઓસ્‍ટ્રેલિયાની ડેકિન યુનિવર્સિટીના શેખ મોહમ્‍મદ શરીફુલ ઇસ્‍લામ છે. આ અભ્‍યાસમાં જણાવવામાં આવ્‍યું છે કે વિશ્વભરમાં દરરોજ ૮૧૦ માતાઓ બાળજન્‍મ દરમિયાન મૃત્‍યુ પામે છે જેને હોસ્‍પિટલમાં સુરક્ષિત ડિલિવરી દ્વારા અટકાવી શકાય છે. તેમાં કહેવામાં આવ્‍યું છે કે,‘વર્ષ ૨૦૧૯ માં, વિશ્વભરની આરોગ્‍ય સંસ્‍થાઓમાં લગભગ ૮૦ મિલિયન ડિલિવરી થઈ છે, પરંતુ રોગચાળા પછી આ સંખ્‍યામાં ઘટાડો થઈ શકે છે. સગર્ભાસ્ત્રીઓ કે જેમના ઘરે બાળકો જન્‍મે છે તેમના મૃત્‍યુનું જોખમ વધુ હોય છે. પુરાવા દર્શાવે છે કે લગભગ ૩૫ ટકા મહિલાઓ હોમ ડિલિવરી દરમિયાન વિવિધ ગૂંચવણોને કારણે મૃત્‍યુ પામે છે.

­ાદેશિક સ્‍તરે, હજુ પણ ઘણા રાજયોમાં જન્‍મ અને મૃત્‍યુની નોંધણીમાં નોંધપાત્ર વિલંબ છે. ઉત્તર ­દેશ, મણિપુર, ઉત્તરાખંડ, લદ્દાખ, આસામ, અરુણાચલ ­દેશ અને નાગાલેન્‍ડમાં નિર્દિષ્ટ ૨૧ દિવસમાં ૫૦% કે તેથી ઓછા જન્‍મ નોંધણી થઈ છે. ઉત્તર ­દેશ, ઉત્તરાખંડ, જમ્‍મુ અને કાશ્‍મીર, નાગાલેન્‍ડ, મણિપુર, લદ્દાખ, આસામ અને અરુણાચલ ­દેશમાં પણ મૃત્‍યુની સમાન યાદી છે.