નવી દિલ્હી તા. ૨૫ : માનહાનિના કેસમાં દોષિત જાહેર થયા બાદ રાહુલ ગાંધીનું સાંસદ તરીકેનું સભ્યપદ પણ ગયું છે. લોકસભા સચિવાલયે રાહુલની સદસ્યતા ખતમ કરવાનું નોટિફિકેશન બહાર પાડ્યું છે. સચિવાલયે એમ પણ જણાવ્યું કે આ નિર્ણય ૨૩ માર્ચથી જ લાગુ થશે. એટલે કે સુરત કોર્ટે જે દિવસથી તેમને દોષિત ઠેરવ્યા છે ત્યારથી જ તેમણે તેમના સાંસદ ગુમાવ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં હવે સવાલ એ ઉઠે છે કે શું કોંગ્રેસ ૨૦૨૪ની લોકસભા ચૂંટણીમાં પ્રિયંકા ગાંધીને પ્રોજેક્ટ કરશે?
બદનક્ષીનો કેસ જેમાં રાહુલ ગાંધીને દોષી ઠેરવવામાં આવ્યા છે તે ચાર વર્ષ જૂનો છે. ૧૩ એપ્રિલ ૨૦૧૯ના રોજ રાહુલ ગાંધીએ પૂછ્યું કે ‘બધા ચોર મોદી કેમ છે?' નિવેદન આપ્યું હતું. કર્ણાટકમાં એક ચૂંટણી રેલીમાં તેમણે આ નિવેદન આપ્યું હતું. જેના પર ભાજપના ધારાસભ્ય પૂર્ણેશ મોદીએ તેમની સામે માનહાનિનો કેસ દાખલ કર્યો હતો. આ કેસમાં સુરતની કોર્ટે તેને દોષિત ઠેરવી બે વર્ષની સજા ફટકારી છે.
નિયમ કહે છે કે જો કોઈ નેતાને ક્રિમિનલ કેસમાં બે વર્ષ કે તેથી વધુની સજા થાય છે તો તેનું સભ્યપદ જતું રહે છે.
જો કે રાહુલ ગાંધીની લોકસભાની સદસ્યતા ખતમ થયા બાદ રાજકારણ પણ શરૂ થઈ ગયું છે. કોંગ્રેસ અને તમામ વિરોધ પક્ષોએ તેની ટીકા કરી છે, જયારે ભાજપે તેને યોગ્ય ઠેરવ્યું છે. આ સમગ્ર મામલા બાદ અનેક સવાલો ઉભા થયા છે, જેના જવાબ જાણવાની જરૂર છે.
૧. શું ગેરલાયકાત ઉતાવળમાં હતી અથવા તે પ્રક્રિયા છે?
નિયમ કહે છે કે જો કોઈ સાંસદ અથવા ધારાસભ્યને બે વર્ષ કે તેથી વધુની સજા થાય છે તો તેની સદસ્યતા તરત જ છીનવાઈ જાય છે. બંધારણીય નિષ્ણાત વિશ્વજીત ભટ્ટાચાર્યએ જણાવ્યું હતું કે સુરતની કોર્ટે બે વર્ષની સજા સંભળાવ્યા બાદ ૩૦ દિવસનો સમય આપીને સજાને મુલતવી રાખી હતી અને દોષિત ઠરાવવામાં રોક લગાવી ન હતી.
૨. ગેરલાયકાતનો નિયમ શું છે?
૧૯૫૧માં પીપલ્સ રિપ્રેઝન્ટેટિવ એક્ટ આવ્યો. આ કાયદાની કલમ ૮ સભ્યપદ રદ કરવાની જોગવાઈ છે. જેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે જો કોઈપણ સાંસદ કે ધારાસભ્યને બે વર્ષ કે તેથી વધુ સજા થાય છે તો તેની સદસ્યતા તરત જ છીનવાઈ જાય છે. એટલું જ નહીં, આગામી ૬ વર્ષ સુધી ચૂંટણી લડવા પર પણ રોક લગાવવામાં આવી છે.
૩. જો ઉપલી અદાલતમાંથી રાહત મળે તો સભ્યપદ પરત કરી શકાય?
તે કોર્ટના નિર્ણય પર આધાર રાખે છે. કોંગ્રેસ કહી રહી છે કે સુરત કોર્ટના નિર્ણયને ઉચ્ચ અદાલતમાં પડકારવામાં આવશે. જો ઉચ્ચ અદાલત રાહુલ ગાંધીની દોષિત ઠરાવી તેમજ તેમની સજા પર સ્ટે મૂકે તો પણ તેમનું સભ્યપદ પાછું મેળવવું મુશ્કેલ છે.
૪. રાહત નહીં આપવામાં
આવે તો શું થશે ?
માનહાનિ કેસમાં રાહુલ જ નહીં કોંગ્રેસ પાર્ટીને પણ મોટો ફટકો પડ્યો છે. સદસ્યતા રદ થયા પછી જ વાયનાડમાં પેટાચૂંટણીની તૈયારીઓ શરૂ થઈ ગઈ છે, જયાંથી રાહુલ ગાંધી સાંસદ હતા. આવી સ્થિતિમાં જો તેને કોર્ટમાંથી કોઈ રાહત નહીં મળે તો તે ૨૦૨૩ સુધી એટલે કે ૮ વર્ષ સુધી ચૂંટણી લડી શકશે નહીં.
૫. માફી માંગવાથી
મામલો બનશે ?
- ના. કારણ કે આ મામલામાં જે કંઈ પણ થયું છે તે કાયદા અને શાસનના દાયરામાં થયું છે. પહેલા કોર્ટે સજા સંભળાવી અને પછી તેમની સભ્યતા જતી રહી. તેથી, જો રાહુલ માફી માંગે તો પણ તે કોર્ટના નિર્ણયને પલટશે નહીં.
૬. શું રાહુલે હવે સત્તાવાર નિવાસસ્થાન પણ છોડવું પડશે ?
- હા. લોકસભાના સાંસદ હોવાના કારણે રાહુલને દિલ્હીમાં લ્યુટિયન ઝોનમાં ૧૨ તુગલક રોડ પર સરકારી આવાસ મળ્યું છે. સભ્યપદ રદ થયા બાદ હવે આ ઘર તેમની પાસેથી પાછું લઈ શકાશે.
૭. રાહુલના ચૂંટણી રાજકારણને બચાવવા કોંગ્રેસ શું કરશે ?
હવે કોંગ્રેસ પાસે કોર્ટના ચક્કર લગાવવા સિવાય બીજો કોઈ રસ્તો નથી. સુરત કોર્ટમાંથી બે વર્ષની સજાના નિર્ણય સામે સેશન્સ કોર્ટમાં અપીલ કરવાની રહેશે. જો સેશન કોર્ટ દ્વારા સ્ટે આપવામાં નહીં આવે તો તમારે હાઈકોર્ટમાં જવું પડશે. જો તમને હાઈકોર્ટમાંથી રાહત નહીં મળે તો તમે સુપ્રીમ કોર્ટમાં અપીલ કરી શકશો.
૮. શું આનાથી વિપક્ષી
એકતા થશે?
તમામ વિરોધ પક્ષો રાહુલ ગાંધીને ગેરલાયક ઠેરવવાના નિર્ણયનો વિરોધ કરી રહ્યા છે. કોંગ્રેસ સહિત તમામ વિરોધ પક્ષો તેને લોકશાહીની હત્યા ગણાવી રહ્યા છે. પરંતુ હવે રાહુલ અને કોંગ્રેસની જવાબદારી છે કે તેઓ વિપક્ષી પાર્ટીઓને માત્ર મૌખિક જ નહીં પરંતુ જમીન પર કેવી રીતે સાથે લાવે છે.
૯. જો વિપક્ષ એક થાય તો મોદી માટે મુશ્કેલ બનશે?
વિરોધ પક્ષો સાથે હોવાનો દાવો કરે છે, પરંતુ તેઓ દેખાતા નથી. રાજનીતિ વિજ્ઞાની એડમ ઝિગફેલ્ડે વિપક્ષી એકતાનો સૂચકાંક બનાવ્યો છે. આ મુજબ ૨૦૧૪માં ભાજપને ૬૪ ટકા IOU એટલે કે વિપક્ષી એકતાના સૂચકાંકનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. જે ૨૦૧૯માં વધીને ૮૫ ટકા થઈ ગયું. પરંતુ પરિણામો દર્શાવે છે કે ૨૦૧૪માં ૨૮૨ બેઠકો જીતનાર ભાજપ ૨૦૧૯માં ૩૦૩ બેઠકો પર પહોંચી ગયો હતો. તેથી જ રાજકીય વિશ્લેષકો માને છે કે વિપક્ષી એકતા પણ મોદીને હરાવવાની ગેરંટી નથી.
૧૦. શું પ્રિયંકા ગાંધીને પ્રોજેક્ટ કરવાનો સમય આવી ગયો છે?
પ્રિયંકા ગાંધી વાડ્રાએ ૨૦૧૯ની લોકસભા ચૂંટણી પહેલા સક્રિય રાજકારણમાં પ્રવેશ કર્યો હતો. તેમને કોંગ્રેસના મહાસચિવ બનાવવામાં આવ્યા હતા. જો કે તેમ છતાં પ્રિયંકા ગાંધી પડદા પાછળ રહીને કામ કરી રહી છે. હવે જયારે રાહુલના ચૂંટણી રાજકારણ પર બ્રેક લાગી ગઈ છે ત્યારે સવાલ ઉઠી રહ્યો છે કે શું પ્રિયંકાને આગળ લાવવાનો સમય આવી ગયો છે. શું પાર્ટી હવે પ્રિયંકા ગાંધીને વડાપ્રધાન પદના ઉમેદવાર તરીકે રજૂ કરશે? શું કોંગ્રેસ પાર્ટીમાં પ્રિયંકા ગાંધીની ભૂમિકા વધુ મજબૂત બનશે?(
.png)
છેલ્લા 8 દિવસમાં સૌથી લોકપ્રિય
સૌરાષ્ટ્ર કચ્છ
સમાચાર ગુજરાત
દેશ-વિદેશ
ખેલ-જગત
ફિલ્મ જગત