Gujarati News

નવી દિલ્‍હી,તા. ૧૯ : એક અભ્‍યાસ કહે છે કે વિશ્વના અડધાથી વધુ મોટા સરોવરો અને જળાશયોમાં પાણી સતત ઘટી રહ્યું છે અને તે સુકાઈ જવાના આરે છે. આના કારણે પૃથ્‍વીના ઘણા ભાગોમાં માનવીની ભાવિ જળ સુરક્ષા જોખમમાં આવી શકે છે. સરોવરો અને મોટા જળાશયો સુકાઈ જવાનું સૌથી મોટું કારણ વાતાવરણમાં ફેરફાર અને પાણીનો વપરાશ વધતો હોવાનું માનવામાં આવે છે. યુનિવર્સિટી ઓફ કોલોરાડો બોલ્‍ડરના પ્રોફેસર અને સાયન્‍સમાં પ્રકાશિત પેપરના સહ-લેખક બાલાજી રાજગોપાલને ન્‍યૂઝ એજન્‍સીને જણાવ્‍યું હતું કે ‘વિશ્વભરના તળાવો સંકટમાં છે અને આના દૂરગામી પરિણામો આવી શકે છે'.

બાલાજી રાજગોપાલને કહ્યું કે ‘આ ખરેખર અમારું ધ્‍યાન આકર્ષિત કર્યું કારણ કે વિશ્વની લગભગ ૨૫ ટકા વસ્‍તી તળાવોના બેસિનમાં રહે છે, જે સતત સુકાઈ જવા તરફ આગળ વધી રહી છે. જેનો અર્થ છે કે લગભગ બે અબજ લોકો તેનાથી પ્રભાવિત થઈ શકે છે.રાજગોપાલને કહ્યું કે સમગ્ર વિશ્વના વૈજ્ઞાનિકોનું ધ્‍યાન ચોક્કસપણે નદીઓની બગડતી સ્‍થિતિ પર છે. પરંતુ માનવ જળ સુરક્ષા માટે મહત્‍વપૂર્ણ હોવા છતાં, તળાવોની સારી રીતે દેખરેખ રાખવામાં આવતી નથી. જો કે, કેસ્‍પિયન સમુદ્ર અને અરલ સમુદ્ર જેવા મોટા તળાવોમાં મોટી પર્યાવરણીય આફતોએ સંશોધકો માટે આ મોટી કટોકટીનો સંકેત આપ્‍યો છે.

એક ટીમમાં યુ.એસ., ફ્રાન્‍સ અને સાઉદી અરેબિયાના વૈજ્ઞાનિકોને સંકટનો વ્‍યવસ્‍થિત રીતે અભ્‍યાસ કરવા માટે સામેલ કરવામાં આવ્‍યો હતો. તેઓએ ૧૯૯૨ થી ૨૦૨૦ સુધી સેટેલાઇટ છબીઓનો ઉપયોગ કરીને પૃથ્‍વીના સૌથી મોટા તળાવો અને જળાશયોમાંથી ૧,૯૭૨ જોયા. તેઓ મોટાભાગે ઉપગ્રહોની સુધારેલી ચોકસાઈ તેમજ મનુષ્‍યો અને વન્‍યજીવન માટે તેમના મહત્‍વને કારણે મોટા પ્રમાણમાં તાજા પાણીના તળાવો પર ધ્‍યાન કેન્‍દ્રિત કરે છે. આશરે ૩૦ વર્ષમાં તળાવોમાં પાણીના પ્રમાણમાં કેટલો અને કેટલો ફેરફાર થયો છે તે જોવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્‍યો હતો. પરિણામોમાં જાણવા મળ્‍યું છે કે ૫૩ ટકા તળાવો અને જળાશયોમાં વાર્ષિક આશરે ૨૨ ગીગાટોનના દરે પાણીની માત્રામાં ઘટાડો જોવા મળ્‍યો છે.

આ સમગ્ર અભ્‍યાસ દરમિયાન, ૬૦૩ ઘન કિલોમીટર (૧૪૫ ઘન માઇલ) પાણી ખોવાઈ ગયું હતું, જે અમેરિકાના સૌથી મોટા જળાશય લેક મીડમાં પાણી કરતાં ૧૭ ગણું છે. એવું જાણવા મળ્‍યું હતું કે ગ્‍લોબલ વોર્મિંગની સાથે માનવીનો વધતો પાણીનો વપરાશ કુદરતી સરોવરોમાં પાણીના ઘટાડાને કારણભૂત છે. આબોહવા પરિવર્તનથી વધતા તાપમાનથી બાષ્‍પીભવન વધે છે, પરંતુ કેટલાક સ્‍થળોએ વરસાદ પણ ઘટાડી શકે છે. આ અભ્‍યાસનું એક આﾍર્યજનક પાસું એ હતું કે વિશ્વના સૌથી વરસાદી અને સૂકા બંને વિસ્‍તારોમાં તળાવોમાં પાણીનું પ્રમાણ ઘટી રહ્યું છે.