News of Tuesday, 15th November 2022
નવી દિલ્હી તા. ૧૫ : ભારતને ગામડાઓનું શહેર કહેવામાં આવે છે, પરંતુ તાજેતરના વર્ષોમાં શહેરીકરણમાં તેજી આવી છે. જેના કારણે શહેરો પર સંસાધનો પૂરા પાડવાનો બોજ સતત વધી રહ્યો છે. આ અંગે વિશ્વ બેંકના રિપોર્ટમાં ચોંકાવનારા આંકડા સામે આવ્યા છે. આ રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ઝડપથી વધી રહેલી શહેરી વસ્તીને કારણે ભારતને આગામી ૧૫ વર્ષમાં ૮૪૦ અબજ ડોલર અથવા લગભગ ૬૮ લાખ કરોડ રૂપિયાના રોકાણની જરૂર પડશે.
આ વાર્ષિક સરેરાશ ઼૫૫ બિલિયન અથવા લગભગ ૪.૪ લાખ કરોડ રૂપિયા હશે. ‘ભારતની ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર જરૂરિયાતોને ધિરાણ : વ્યાપારી ધિરાણની અવરોધો અને નીતિ કાર્યવાહી માટે તકો' શીર્ષક, અહેવાલમાં ઉભરતા ધિરાણ તફાવતને પૂરો કરવા માટે ઝડપી અને વધુ ખાનગી અને વ્યાપારી રોકાણની જરૂરિયાત પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે. રિપોર્ટ અનુસાર ૨૦૩૬ સુધીમાં ૬૦ કરોડ લોકો ભારતના શહેરોમાં રહેતા હશે. આ દેશની કુલ વસ્તીના ૪૦ ટકા હશે.
જો શહેરી વિસ્તારોમાં વસ્તીનું દબાણ વધશે તો પીવાના શુદ્ધ પાણી, અવિરત વીજ પુરવઠો અને સલામત માર્ગ પરિવહનની માંગ પણ વધશે. આનાથી શહેરી ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને સેવાઓ પર વધારાનું દબાણ આવવાની અપેક્ષા છે. હાલમાં, કેન્દ્ર અને રાજય સરકારો શહેરોના ૭૫% થી વધુ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર માટે ભંડોળ પૂરું પાડે છે, જયારે શહેરી સ્થાનિક સંસ્થાઓ તેઓ પોતાની રીતે એકત્ર કરેલી આવક દ્વારા માત્ર ૧૫% ભંડોળ પૂરું પાડવા સક્ષમ છે.
રિપોર્ટ અનુસાર શહેરોમાં સુવિધાઓ પૂરી પાડવામાં ખાનગી કંપનીઓનું રોકાણ ઘણું ઓછું છે. હાલમાં, ભારતીય શહેરોની માળખાકીય જરૂરિયાતોના માત્ર ૫ ટકા ખાનગી સ્ત્રોતો દ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવે છે. સરકારનું વર્તમાન (૨૦૧૮) વાર્ષિક શહેરી ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર રોકાણ $૧૬ બિલિયનની નજીક પહોંચી રહ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં, ફાઇનાન્સની માંગ અને ઉપલબ્ધતા વચ્ચેના અંતરને ભરવા માટે ખાનગી ધિરાણની જરૂર પડશે.
રોલેન્ડ વ્હાઇટ, ગ્લોબલ લીડ, સિટી મેનેજમેન્ટ એન્ડ ફાઇનાન્સ, વર્લ્ડ બેંક અને રિપોર્ટના સહ-લેખક, જણાવ્યું હતું કે ભારત સરકાર ખાનગી ધિરાણ મેળવવામાં શહેરોને આવતા બજારના અવરોધોને દૂર કરવામાં મોટી ભૂમિકા ભજવી શકે છે. વિશ્વ બેંકના અહેવાલમાં શહેર, રાજય અને સંઘીય એજન્સીઓ દ્વારા ભવિષ્યની યોજના ઘડવા માટે અનેક પગલાં લેવાનો પ્રસ્તાવ છે. આ દ્વારા, ખાનગી કોમર્શિયલ ફાઇનાન્સ ભારતના શહેરી રોકાણ પડકારના ઉકેલનો મુખ્ય ભાગ બનશે.
વિશ્વ બેંકમાં ભારતના કન્ટ્રી ડાયરેક્ટર ઓગસ્ટે ટેનો કુમેએ જણાવ્યું હતું કે ભારતના શહેરોના ગ્રીન, સ્માર્ટ, સમાવિષ્ટ અને ટકાઉ શહેરીકરણ માટે મોટા પ્રમાણમાં ભંડોળની જરૂર છે. શહેરોને સક્ષમ કરવા માટે, શહેરી સ્થાનિક સંસ્થાઓ (યુએલબી) માટે સક્ષમ વાતાવરણ બનાવવું પડશે. ખાનગી સ્ત્રોતો પાસેથી વધુ ઉધાર લેવા માટે તેમને મજબૂત, વિશાળ અને ક્રેડિટપાત્ર બનાવવું પડશે. વધતી જતી શહેરી વસ્તીના જીવનની ગુણવત્તા સુધારવા માટે ટકાઉ માર્ગ શોધવાનો આ એકમાત્ર રસ્તો છે.
શહેરી એજન્સીઓની ક્ષમતાઓના વિસ્તરણની ભલામણ કરવામાં આવી છે.અહેવાલમાં મોટા પાયાના માળખાકીય પ્રોજેક્ટ્સ હાથ ધરવા માટે શહેરી એજન્સીઓની ક્ષમતાઓને વિસ્તૃત કરવાની ભલામણ કરવામાં આવી છે. હાલમાં, ૧૦ સૌથી મોટી ULB છેલ્લાં ત્રણ નાણાકીય વર્ષમાં તેમના કુલ મૂડી બજેટનો માત્ર બે તૃતીયાંશ ભાગ જ ખર્ચવામાં સક્ષમ છે. સ્થાનિક સંસ્થાઓને લગતા કોઈ નક્કર નિયમો અને નિયમનોની ગેરહાજરી અને મહેસૂલ એકત્રિત કરવામાં તેમની અસમર્થતા મોટા પ્રમાણમાં ખાનગી ભંડોળને અટકાવી રહી છે.
.png)
છેલ્લા 8 દિવસમાં સૌથી લોકપ્રિય
સૌરાષ્ટ્ર કચ્છ
સમાચાર ગુજરાત
દેશ-વિદેશ
ખેલ-જગત
ફિલ્મ જગત