લોકસભા ચૂંટણી 2024માં ભાજપની આગેવાની હેઠળના એનડીએ અને કોંગ્રેસના નેતૃત્વવાળા ભારત ગઠબંધન વચ્ચે સીધો મુકાબલો થવાનો વિચાર કરવામાં આવી રહ્યો છે. જો કે, દેશની લગભગ અડધાથી વધુ લોકસભા બેઠકો એવી છે, જ્યાં આ બે જોડાણો સિવાય, ત્રીજા બળ તરીકે ક્ષત્રપ છે, જે એનડીએ અને ભારત સામે તાકાત સાથે ચૂંટણી જંગમાં પોતાનું નસીબ અજમાવી રહ્યા છે. દેશમાં લોકસભાની આવી 261 બેઠકો છે, જ્યાં ત્રિકોણીય મુકાબલો જોવા મળી રહ્યો છે.
દેશની કુલ 543 લોકસભા બેઠકોમાંથી ઉત્તર પ્રદેશ, કેરળ, પશ્ચિમ બંગાળ, ઓડિશા, આંધ્રપ્રદેશ, તેલંગાણા, જમ્મુ અને કાશ્મીર, તમિલનાડુ અને પંજાબ સહિત 9 રાજ્યોમાં 261 બેઠકો એવી છે જ્યાં સીધી લડાઈને બદલે કોંગ્રેસ અને ભાજપ વચ્ચે ત્રીજા પક્ષની હરીફાઈ છે, ઉતરાણ સાથે ત્રિકોણીય મુકાબલો જોવા મળી રહ્યો છે. ક્ષત્રપ પુરી તાકાત સાથે ચૂંટણી મેદાનમાં છે. ભારતીય ગઠબંધનની સાથે સાથે પ્રાદેશિક પક્ષો પણ મોદીને દેશમાં સત્તા પરથી હટાવવાના પ્રયાસો કરી રહ્યા છે, પરંતુ બંને પક્ષો વચ્ચે વન-ઓન-વન લડાઈને બદલે ત્રિકોણીય હરીફાઈના કારણે ચૂંટણી રસપ્રદ બની છે.
આ વખતે ઉત્તર પ્રદેશમાં મોદીના વિજય રથને રોકવા માટે કોંગ્રેસ અને સપાએ ગઠબંધન કર્યું છે. રાજ્યની 80 લોકસભા બેઠકોમાંથી, કોંગ્રેસ 17 અને સપા 62 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી રહી છે, જ્યારે અખિલેશ યાદવે તેમના ક્વોટામાંથી એક બેઠક TMCને આપી છે. ઈન્ડિયા એલાયન્સ યુપીમાં બીજેપીની આગેવાની હેઠળના એનડીએને સીધો પડકાર આપી રહ્યું છે, પરંતુ બસપાના વડા માયાવતી એકલા ચૂંટણી લડતા હોવાથી સ્પર્ધા રસપ્રદ બની ગઈ છે. યુપીમાં, બસપાના ઉમેદવારો 80માંથી 79 બેઠકો પર મેદાનમાં છે, બરેલી બેઠક પરથી પાર્ટીના ઉમેદવારનું નામાંકન રદ કરવામાં આવ્યું છે. આ રીતે રાજ્યમાં ચૂંટણી જંગ ત્રિકોણીય હોય તેમ લાગી રહ્યું છે. કેટલીક જગ્યાએ બસપાના ઉમેદવારો ભાજપ માટે તણાવ પેદા કરી રહ્યા છે તો કેટલીક જગ્યાએ કોંગ્રેસ-એસપી ગઠબંધનની ચિંતા વધારી રહ્યા છે.
આ વખતે પશ્ચિમ બંગાળમાં કોઈપણ પક્ષનું ગઠબંધન નથી. રાજ્યમાં ટીએમસી, ભાજપ, કોંગ્રેસ અને ડાબેરી પક્ષો છે. TMCના વડા મમતા બેનર્જી તમામ 42 બેઠકો પર એકલા ચૂંટણી લડી રહ્યા છે, જ્યારે ભાજપે પણ તમામ બેઠકો પર ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા છે. કોંગ્રેસ અને ડાબેરીઓએ ઔપચારિક રીતે ગઠબંધન કર્યું નથી, પરંતુ એકબીજા સામે ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા નથી. આ રીતે કોંગ્રેસ અને ડાબેરીઓ એકબીજાને સમજીને ચૂંટણી લડી રહ્યા છે. રાજ્યમાં લોકસભાની 42 બેઠકો માટે ભાજપ, ટીએમસી અને ડાબેરી-કોંગ્રેસના ઉમેદવારો મેદાનમાં છે. આ સિવાય ભારતીય સેક્યુલર ફ્રન્ટના વડા અબ્બાસ સિદ્દીકીએ પણ 30 બેઠકો પર ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા છે, જેના કારણે ઘણી બેઠકો પર ચાર પક્ષો વચ્ચે સ્પર્ધા છે, પરંતુ મોટાભાગની બેઠકો પર ભાજપ અને ટીએમસી વચ્ચે સ્પર્ધા છે.
દક્ષિણ ભારતમાં કેરળની રાજકીય લડાઈમાં, ભાજપ ગઠબંધન કોંગ્રેસના નેતૃત્વ હેઠળના યુડીએફ અને ડાબેરી નેતૃત્વવાળા એલડીએફ વચ્ચે ત્રીજા બળ તરીકે મેદાનમાં છે. 26 એપ્રિલે બીજા તબક્કામાં કેરળની 20 બેઠકો પર મતદાન થશે, પરંતુ આ વખતે સ્પર્ધા માત્ર ડાબેરીઓ અને કોંગ્રેસની જ નહીં પરંતુ ભાજપમાંથી પણ છે. કેરળમાં ભાજપ સંપૂર્ણ તાકાત સાથે ચૂંટણી મેદાનમાં ઉતર્યું છે. પીએમ મોદીથી લઈને અમિત શાહ સુધી તમામે રેલીઓ યોજીને રાજકીય માહોલ બનાવવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.
આંધ્રપ્રદેશમાં લોકસભાની કુલ 25 બેઠકો માટે ત્રિકોણીય મુકાબલો છે. આ વખતે ટીડીપી, ભાજપ અને પવન કલ્યાણની પાર્ટી એકસાથે ચૂંટણી મેદાનમાં ઉતરી છે. NDAમાં જગન મોહન રેડ્ડીની YSR કોંગ્રેસ અને કોંગ્રેસ પાર્ટી વચ્ચે મુકાબલો છે. જો કે રાજ્યમાં મુખ્ય સ્પર્ધા જગન મોહન રેડ્ડી અને એનડીએ વચ્ચે છે. અહીં કોંગ્રેસ પોતાનું રાજકીય અસ્તિત્વ જાળવી રાખવા માટે સંઘર્ષ કરી રહી છે, જ્યારે એક સમયે તે તેનો સૌથી મજબૂત કિલ્લો હતો. આ વખતે આંધ્રપ્રદેશની ચૂંટણી ખૂબ જ રસપ્રદ માનવામાં આવી રહી છે કારણ કે જગન રેડ્ડીની બહેન કોંગ્રેસનું નેતૃત્વ કરી રહી છે.
ઓડિશામાં લોકસભાની કુલ 21 બેઠકો છે. રાજ્યમાં કોંગ્રેસ, ભાજપ અને બીજેડી વચ્ચે ત્રિકોણીય જંગ છે. રાજ્યમાં કોઈપણ પક્ષનું ગઠબંધન નથી. જો કે, અહીંના રાજકારણના તાજ વગરના રાજા બીજેડીના વડા અને ઓડિશાના મુખ્ય પ્રધાન નવીન પટનાયક છે. બીજેડી શરૂઆતથી જ બિન-કોંગ્રેસ અને ભાજપ પક્ષો સાથે ગઠબંધનની વાત કરી રહી છે, પરંતુ આ વખતે તે કોઈપણ ગઠબંધનનો ભાગ નથી. ભાજપ સાથે મળીને ચૂંટણી લડવાની વાત થઈ હતી, પરંતુ વાત આગળ વધી શકી ન હતી. જેના કારણે ત્રણેય પક્ષો મક્કમપણે એકબીજા સામે ચૂંટણી મેદાનમાં છે.
તેલંગાણામાં લોકસભાની કુલ 17 બેઠકો છે. અહીં ચૂંટણી લડાઈ મુખ્યત્વે BRS, કોંગ્રેસ અને ભાજપ વચ્ચે છે. આ રીતે, રાજ્યમાં ત્રીજા દળ તરીકે કેસીઆર છે, જેઓ બિન-ભાજપ અને બિન-કોંગ્રેસી ગઠબંધન બનાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા હતા, પરંતુ વસ્તુઓ કામ કરી શકી નહીં. આ પછી, એક જ ચૂંટણી મેદાનમાં છે, જેના કારણે મોટાભાગની બેઠકો પર ત્રિકોણીય જંગ જોવા મળી રહ્યો છે.
તમિલનાડુમાં, ફરી એકવાર કોંગ્રેસ અને ડીએમકે એકસાથે ચૂંટણી લડી રહ્યા છે, પરંતુ ભાજપ અને AIADMK અલગથી ચૂંટણી લડી રહ્યા છે. રાજ્યમાં લોકસભાની કુલ 39 બેઠકો છે, જેના કારણે દરેક બેઠક પર ત્રિકોણીય મુકાબલો છે. તમિલનાડુની તમામ બેઠકો પર પ્રથમ તબક્કામાં મતદાન થઈ ગયું છે, પરંતુ તેલંગાણામાં હજુ મતદાન થવાનું બાકી છે.
પંજાબમાં લોકસભાની કુલ 13 બેઠકો છે. રાજ્યમાં મુખ્ય સ્પર્ધા કોંગ્રેસ, ભાજપ, આમ આદમી પાર્ટી અને અકાલી દળ વચ્ચે છે. પંજાબમાં કોઈ પાર્ટીનું ગઠબંધન નથી, બધા એકલા જ ચૂંટણી લડી રહ્યા છે, જેના કારણે આ વખતે મુકાબલો ઘણો રસપ્રદ છે.
જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં કુલ 5 લોકસભા બેઠકો છે. રાજ્યમાં ચાર મુખ્ય પક્ષો છે, જે કોંગ્રેસ, ભાજપ, નેશનલ કોન્ફરન્સ અને પીડીપી છે. આ કારણે સ્પર્ધા ઘણી રસપ્રદ બની છે.
ઉત્તર પ્રદેશ, બિહાર, મહારાષ્ટ્ર, આંધ્રપ્રદેશ, તેલંગાણા, મધ્ય પ્રદેશ, તમિલનાડુ, રાજસ્થાન, કર્ણાટક અને કેરળમાં કુલ 351 લોકસભા બેઠકો નક્કી કરવામાં આવી છે. જે પણ પક્ષ આમાંથી પાંચ રાજ્યોમાં જીત મેળવવામાં સફળ થશે, તે 200 બેઠકોના આંકડાની નજીક આવશે. આ પછી તેમના માટે બહુમતીના 272ના આંકડાને સ્પર્શવાનું સરળ બની ગયું હશે. આ ગણિત 2014 માં સમાપ્ત થયું. આ ચૂંટણી માટે છ રાજ્યોનું ગણિત બદલાઈ રહ્યું છે.
મહારાષ્ટ્ર, પશ્ચિમ બંગાળ, બિહાર, કર્ણાટક, ઝારખંડ અને ઓડિશા. આ રાજ્યોમાં જબરદસ્ત સ્પર્ધા છે જે 193 લોકસભા બેઠકો નક્કી કરે છે. આનાથી નક્કી થશે કે ભાજપને કેટલી બેઠકો મળશે. આવી સ્થિતિમાં દેશના 9 રાજ્યોમાં ત્રિકોણીય મુકાબલો છે, જ્યાં કોંગ્રેસ અને બીજેપી સિવાય સત્રપ પણ છે.
2019માં ભાજપને 303 બેઠકો મળી હતી. તેણે બિહાર, મધ્યપ્રદેશ, કર્ણાટક, રાજસ્થાન, ગુજરાત, મહારાષ્ટ્ર, ઉત્તર પ્રદેશ, છત્તીસગઢ, હરિયાણા, આસામ, ઉત્તરાખંડ અને હિમાચલ પ્રદેશને દેશની 320 બેઠકોમાંથી 278 બેઠકો જીતીને લગભગ ખતમ કરી નાખ્યા, પરંતુ બાકીના રાજ્યોમાં ભારે સંઘર્ષ છતાં. એકંદરે માત્ર 25 બેઠકો જીતી શકી હતી. પશ્ચિમ બંગાળ અને ઓડિશામાં ભાજપે સારું પ્રદર્શન કર્યું, પરંતુ ત્યાંના અગ્રણી પક્ષો કરતાં ઘણું પાછળ રહી ગયું. આ વખતે પણ ભાજપ આ બેઠકો જીતવા માટે મથામણ કરી રહ્યું છે, પરંતુ જે રીતે વિપક્ષી દળો એક થઈને ચૂંટણીમાં ઉતર્યા છે તે ભાજપ માટે કપરો પડકાર છે.