ખિલાફત આંદોલનના પ્રણેતા સ્વતંત્ર સેનાની રફી અહમદ કિડવાઈની પૂણ્યતિથિ

જસદણ તા. ૨૪: રફી અહમદ કિડવાઈનો જન્મ ૧૮ ફેબ્રુઆરી, ૧૮૯૪ ના રોજ ઉત્ત્।ર પ્રદેશના બારાબંકી જિલ્લાના મસૌલી ગામમાં ઈમિત્યાઝ અલી કિડવાઈ અને રાશી-ઉલ-નિસા ના ઘરમાં થયો હતો. રફીએ તેની માતાને દસ વર્ષની ઉંમરે ગુમાવી દીધી હતી અને તેનો ઉછેર તેમના કાકા ઇનાયત અલી દ્વારા કરવામાં આવ્યો હતો, જેની પાસેથી તેમને બ્રિટીશ વિરોધી વિચારધારા વારસામાં મળી હતી. જયારે તે અલીગઢ મુસ્લિમ યુનિવર્સિટીમાં વિદ્યાર્થી હતો, ત્યારે તેને તેના ખુલ્લા બ્રિટિશ વિરોધી વિચારોનાં કારણે 'ડેન્જરસ પર્સન' તરીકે ઓળખવામાં આવતા હતા. મહાત્મા ગાંધીએ કરેલા આહવાનના જવાબમાં તેમણે રાષ્ટ્રીય આંદોલનમાં જોડાવા માટે અલીગઢ છોડ્યું. તેમણે બારાબંકી જિલ્લામાં ખિલાફત અસહકાર આંદોલનનું નેતૃત્વ કર્યું હતું. ત્યારબાદથી, તેમણે રાજય સ્તરે અને રાષ્ટ્રીય સ્તરે રાષ્ટ્રીય ચળવળમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી. ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસની નીતિઓમાં પરિવર્તનની આશાએ તેઓ વિધાનસભામાં પ્રવેશવા સંમત થયા હતા. તેમણે મોતીલાલ નહેરુના નેતૃત્વ હેઠળ ૧૯૩૫ માં યોજાયેલી ચૂંટણીમાં જીત મેળવી હતી અને પ્રધાન બન્યા હતા. પ્રધાન તરીકેના કાર્યકાળ દરમિયાન રફી અહેમેદે અનેક સુધારાઓનો પ્રસ્તાવ મૂકયો. ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસે તેમને ઓકટોબર, ૧૯૪૦ માં યુદ્ઘ વિરોધી સત્યાગ્રહ આંદોલનનું સંચાલન કરવાની જવાબદારી સોંપી, જે તેમણે સફળતાપૂર્વક ભજવી હતી.

તે આંદોલન દરમિયાન રફી અહેમદ કિડવાઈની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. રાષ્ટ્રીય આંદોલન દરમિયાન તેમણે જેલમાં કુલ દસ વર્ષ ગાળ્યા.

ભારત છોડો આંદોલન પછી મોટાભાગના નેતાઓ જેલમાં હતા ત્યારે મુસ્લિમ લીગએ પોતાને મજબૂત બનાવવાનું શરૂ કર્યું. તે સમયે, તેણે તેની બધી ક્ષમતાઓ સાથે લીગનો સામનો કરવો પડ્યો. તેમણે લીગની વિભાગીય રણનીતિઓને નિષ્ફળ બનાવવા માટે એક મેગેઝિન 'કૌમી આવાઝ'શરૂ કર્યું હતું અને ધર્મનિરપેક્ષ વિચારોને ફેલાવવા માટે 'નેશનલ હેરાલ્ડ'જેવા ન્યૂઝ પેપર્સમાં પણ ઘણા લેખો લખ્યા હતા. ભારતની અખંડિતતા અને સંસ્કૃતિ પ્રત્યે તેમનો ભારે આદર હતો. આમ તેમણે ભારતીય સંસ્કૃતિના રક્ષણ માટે પોતાને સમર્પિત કર્યું.તેમને લાગ્યું કે, ભારતના ભાગલા એટલે સામાન્ય અખંડિતતાની સંસ્કૃતિનું વિભાજન. ભારત પછી સ્વતંત્ર રાષ્ટ્ર બન્યું ત્યારે તેમણે ૧૯૪૭ પછી જવાહરલાલ નહેરુના મંત્રીમંડળમાં વિવિધ હોદ્દાઓ સંભાળ્યા. સરકારમાં અને સિવિલ સોસાયટીમાં અસરકારક ભૂમિકા ભજવનાર રફી અહેમદ કિડવાઈ, જનતા દ્વારા ખૂબ સમ્માનિત થયા હતા. ૨૪ ઓકટોબર, ૧૯૫૪ ના રોજ દિલ્હીમાં જાહેર સભાને સંબોધિત કરતી વખતે તેઓને છાતીમાં દુખાવો થતાં ઢળી પડ્યા હતા અને તેમનું નિધન થયું હતું.