Gujarati News

(ધર્મેશ કલ્યાણી દ્વારા)જસદણ તા. ૭  : અબ્દુલ હાફિઝ મોહમ્મદ બરકતુલ્લાહ ઉર્ફે મૌલાના બરકતુલ્લાહ ના નામે ઓળખાતા પાન-ઇસ્લામિક ચળવળ પ્રત્યે સહાનુભૂતિ ધરાવતા ભારતીય ક્રાંતિકારી હતા. બરકતુલ્લાહનો જન્મ ૭ જુલાઈ, ૧૮૫૪ ના રોજ ભારતના મધ્ય પ્રદેશના ઇટવરા મહોલ્લા ભોપાલમાં થયો હતો. તેમણે ભારતની આઝાદી માટે અગ્રણી અખબારોમાં સળગતા ભાષણો અને ક્રાંતિકારી લખાણો સાથે, ભારતની બહારથી લડ્યા. તે ભારતને સ્વતંત્ર જોવા માટે જીવતા ના રહી શકયા. તેમનું ૧૯૨૭ માં સનફ્રાન્સિસ્કોમાં અવસાન થયું અને સેક્રેમેન્ટો સિટી કબ્રસ્તાન- કેલિફોર્નિયામાં તેમને દેહને દફનાવવામાં આવ્યો. બરકતુલ્લાહના અંતિમ સંસ્કારમ ાં હિન્દુઓ, શીખ અને મુસ્લિમોએ ભાગ લીધો હતો. તેમની કારકીર્દિની શરૂઆત ૧૮૯૯ માં થઈ હતી જયારે તે અગ્રણી મુસ્લિમ કન્વર્ટ એલેકઝાન્ડર રસેલ વેબના આમંત્રણ પર સુફીવાદ શીખવવા યુ.એસ. ગયા હતા. દેશભરમાં ખાસ કરીને યુનિટેરિયન ચર્ચો માટે પ્રવચન, અને ઇસ્લામની અંદર સુફી પાથની એકરૂપતા વિશે અખબારના લેખ લખવા એ તેમની પ્રાથમિકતા હતી. મોહમ્મદ બરકતુલ્લાહ બ્રિટિશ રાજને ઉથલાવવા માંગતા ક્રાંતિકારી રાજકીય સંગઠન ગદર પાર્ટીમાં સક્રિય થયા. ૧૯૮૮ માં, ભોપાલ યુનિવર્સિટીનું નામ તેમના સન્માનમાં બરકતુલ્લા યુનિવર્સિટી રાખવામાં આવ્યું. તે ૧૯૧૫ માં અફદ્યાનિસ્તાનમાં સ્થપાયેલી ભારતની પ્રથમ હંગામી સરકારના વડા પ્રધાન પણ હતા. તે કાબુલના અખબાર સિરેજુલ-ઉલ-અકબરના સંપાદક બન્યાં. તે સાનફ્રાન્સિસ્કોમાં ૧૯૧૩ માં ગદર પાર્ટીના સ્થાપક હતા. બાદમાં તે કાબુલમાં ૧ ડિસેમ્બર, ૧૯૧૫ ના રોજ અધ્યક્ષ તરીકે રાજા મહેન્દ્ર પ્રતાપની સાથે સ્થાપિત પ્રોવિઝનલ ગવર્નમેન્ટના પ્રથમ વડા પ્રધાન બન્યા. બરકતુલ્લાહ ભારતીય સમુદાયને રાજકીય રીતે આગળ વધારવા અને તે દેશોના તે સમયના પ્રખ્યાત નેતાઓ પાસેથી ભારતની સ્વતંત્રતા માટે ટેકો મેળવવાના મિશન સાથે વિશ્વના અનેક દેશોમાં ગયાં. તે પૈકી કૈસર વિલ્હેમ -II, અમીર હબીબુલ્લા ખાન, મોહમ્મદ રેશેડ, ગાઝી પાશા, લેનિન અને હિટલર વગેરે ને તે મળ્યા હતા. ઇંગ્લેન્ડમાં, ૧૮૯૭ માં, બરાકતુલ્લાહે મુસ્લિમ પેટ્રિયોટિક લીગની બેઠકોમાં ભાગ લીધો હતો. અહીં, તે શ્યામજી કૃષ્ણવર્માની આસપાસના અન્ય ક્રાંતિકારી દેશબંધુઓને મળ્યા. બરાકતુલ્લાએ હિંદુઓ અને મુસ્લિમો વચ્ચેની એકતાની આવશ્યકતાની ભારપૂર્વક હિમાયત કરી, અને મુસ્લિમોની બે મુખ્ય ફરજોને દેશભકિત અને મિત્રતા તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરી હતી.