આપ સહુ જાણો છો કે કોરોના વાયરસનો નવો સ્ટ્રેઇન (STRAIN) યુવાનો તેમજ બાળકોને પણ સંક્રમીત કરી રહયો છે જે જુના સ્ટ્રેઇનમાં ઓછુ બનતુ હતુ અમુક બાળકોને કોરોનાથી ગંભીર અસર થઇ રહી છે.
બાળકોના માતા-પિતા તેમજ વાલીઓએ શું કાળજી લેવી તેમજ કયા બાળકો વધુ ગંભીર થઇ શકે જેમની ખાસ કાળજી રાખવી તે વિશે માહીતી અહી આપેલ છે.
(૧) બાળકોને વારંવાર હાથ ધોવાની ટેવ પાડો તેમજ જરૂર પડે સેનેટાઇઝર સાથે રાખવાની ટેવ પાડો. સમજણા બાળકોને ભીડ કે અન્ય લોકોની હાજરીમાં માસ્ક પહેરવાની સમજણ તેમજ તાલીમ આપવી, સામાન્ય રીતે પ વર્ષથી મોટી ઉંમરના બાળકો માસ્ક પહેરી શકે છે.
(ર) અતી જરૂરી ન હોય ત્યાં સુધી બાળકોને ભીડભાડવાળી જગ્યાએ ન લઇ જવા અને બને ત્યાં સુધી ઘર બહાર બાળકોને લઇ જવાનું ટાળો.
(૩) બાળકોથી અન્ય બાળકોને પણ ચેપ લાગે છે. તો શેરીમાં રમવા સમયે પ વર્ષથી મોટા બાળકોને માસ્ક પહેરવાની ટેવ પાડો.
(૪) ઘરમાં બાળકો હોય ત્યાં મોટી ઉંમરના લોકોએ પણ ખાસ કાળજી રાખવી જેથી બાળકોને ચેપ ન લાગે.
(પ) નીચેનામાંથી કોઇ પ્રકારની બીમારી કે જન્મજાત ખોડખાંપણ ધરાવતા બાળકો કોરોનાથી સંક્રમીત થાય તો તેમને ગંભીરતાથી અતી ગંભીર બીમારી થવાનું જોખમ હોય છે તો આવા બાળકોના વાલીઓએ ખાસ કાળજી રાખવી.
(૧) અસ્થમા (એલર્જી) (ર) Congenital Heart Disease (જન્મજાત マદયની બીમારી (૩) Juvenile Diabertes (બાળકોમાં થતી ડાયાબીટીસની બીમારી) (૪) Genetic Discorder (બાળોમાં જન્મજાત ખોડ ખાંપણ) (પ) Leukemia કે અન્ય કેન્સર (૬) Immunodeficiency disorder (જન્મજાત ઓછી રોગ પ્રતિકારકતા) (૭) કીડનીની બીમારી (૮) ફેફસાની બીમારી
ઉપરોકત બીમારી ધરાવતા બાળકોને આ સમયે ઘર બહાર ન નીકળવું તેમજ વાલીઓએ પણ બહાર જતી વખતે ખુબ કાળજી રાખવી જરૂરી છે. બાળકોમાં કોઇ પણ લક્ષણ જણાય તો તાત્કાલીક હોસ્પીટલે લઇ જવા જરૂરી છે.
બાળકોમાં કોવીડના લક્ષણો મોટી ઉંમરનાથી થોડા અલગ હોય છે જે નીચે મુજબ હોય છે. (૧) તાવ, (ર) શરદી, ઉધરસ, (૩) ભુખ ન લાગવી (૪) વધારે રડવુ (Excessive Crying ) (પ) ઉલટી (૬) ઝાળા (૭) મોટા બાળકોમાં નબળાઇ તેમજ શારીરીક થાક અને તુટ (રમવાનું ઓછુ કે સાવ બંધ થઇ જાય) (૮) શરીર પર ચાઠા (Rashes) દેખાવા (૯) મોટા બાળકોમાં માથાનો દુઃખાવો (૧૦) શ્રવાસ લેવામાં તકલીફ તેમજ હાંફ આવા લક્ષણો જણાય તો તરત ડોકટરનો સંપર્ક કરવો.
બાળકોમાં કોવીડની સારવાર
કોવીડની સામાન્ય બીમારી ધરાવતા બાળકોને બાળરોગ નિષ્ણાંતની દેખરેખ હેઠળ ઘરે સારવાર આપી શકાય છે. આ દરમ્યાન રાખવાની થતી ખાસ કાળજી બાળકને ઘરની બહાર ન જવા દેવુ અને આરામ કરાવવો. બાળકોને ઘરમાં વૃધ્ધોથી અલગ રાખવુ જેથી તેમને સંક્રમણ ન ફેલાય.
માતા માસ્ક પહેરીને બાળક નાનુ હોય તો સાથે રહી શકે તેમજ (Breast feeding) કરાવવાનું ચાલુ રાખવું.
લીંબુ પાણી તથા અન્ય પ્રવાહી સતત પીવડાવ્યા કરવુ જેથી (Dehydration ) ન થાય.
Vit C અને Zinc ની ગોળી અથવા Syrup આપી શકાય (ASTHAMA) ના દર્દીઓએ Nebulizer અથવા INHALER ચાલુ રાખવા)
Thermal થી Temperature દિવસમાં ત્રણથી ચાર વાર માપવુ અને તાવ હોય તો Paracetamal આપી શકાય. (Temperaturfe) માપવા કપાળ પર ગન દોઢ થી ર c.m. દુર રાખી માપવુ. હાથની ચામડી પર માપવાની રીત ખોટી છે તેમજ વધરે દુર રાખવાથી ખોટુ રીંડીગ આવી શકે. Temp 990F થી ઉપર જાય તો પાણીના પોતા કપાળ તેમજ પેટ પર મુકવા તથા 1000 F થી ઉપર જાયતો Sy.PARACETAMOLઆપવું. આંચકીની બીમારી ધરાવતા બાળકોને તાવની દવા 990 F થી ઉપર જતા તરત જ આપી દેવી હિતાવહ છે.
Pulse Oxymeter ઘરે વસાવી ઓછામાં ઓછુ દીવસમાં ત્રણ વાર રીડીંગ લેવું નવા પ્રકારનો વાયરસ ઝડપથી ફેફસામાં ફેલાતો હોવાથી સવારનું રીડીંગ નોર્મલ હોય અને બપોરે ઘણુ ઓછું SPO2 બતાવે તેવું બને છે.
સામાન્ય રીતે વપરાતા Pulse Oxymeter ની સાઇઝ પ્રમાણે બનેલ હોવાથી તેમાં બાળકોની આંગળી ઢીલી રહેવાથી ખોટુ રીડીંગ આવી શકે છે. તેથી શકય હોય તો નાના બાળકો માટે Pediatric Pulse Oxymeter નો ઉપયોગ કરવો. ફીટ બેસે તે રીતે પ્રથમ (Index) અથવા બીજી (Middle)finger Pulse Oxymeter માં રાખી Reading લેવું. છ મહીનાથી નાના બાળકો માટે Neonatal Pulse નો ઉપયોગ કરવો.
Oxygen level 940 ં કે તેનાથી ઓછુ થાય તો તાત્કાલીક બાળરોગ નિષ્ણાંતનો સંપર્ક કરવો. આ સ્થિતિમાં દાખલ કરીને નાક વાટે Oxygen તેમજ STEROID અને remdesivir Injection ચાલુ કરવાની જરૂર પડી શકે છે. અને જરૂર પડયે Nebulizer અપાય છે.
ડો. ભાર્ગવ સોરઠીયા (૯૩૭૪ર ૧૧૯પર)
નવજાત શીશુ અને બાળરોગ નિ ષ્ણાંત
કિલ્લોલ બાળકોની હોસ્પીટલ , સાધુ વાસવાણી રોડ.