નાસાના અંતરિક્ષ યાને મંગળ પર પાણીના પુરાવા મોકલ્યા : કરોડો વર્ષ પહેલા વહેતી હતી નદીઓ
200 મિલિયન વર્ષ પહેલાં મંગળની સપાટી પર પાણી વહેતું હતું. પાણીના કારણે ત્યાં સોલ્ટ મિનરલ્સ મળી આવ્યા
નવી દિલ્હી : અમેરિકી અંતરિક્ષ એજન્સી નાસાના અંતરિક્ષ યાને મંગળ પર પાણીના પુરાવા મોકલ્યા હતા. ત્યારબાદ કેલિફોર્નિયા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ટેકનોલોજીના વૈજ્ઞાનિકોએ તેની તપાસ કરી અને શોધી કાઢ્યું કે, 200 મિલિયન વર્ષ પહેલાં મંગળની સપાટી પર પાણી વહેતું હતું. પાણીના કારણે ત્યાં સોલ્ટ મિનરલ્સ મળી આવ્યા છે. જેના નિશાન મંગળની સપાટી પર સફેદ પટ્ટી તરીકે જોઇ શકાય છે.
કરોડો વર્ષ પહેલા મંગળ પર નદીઓ અને તળાવોનો ભરપૂર ભંડાર હતો. એવું માનવામાં આવે છે કે, અહીં સુક્ષ્મસજીવો પણ થયા હશે. જેમ-જેમ આ ગ્રહનું વાતાવરણ પાતળું થતું ગયું તેમ-તેમ પાણીનું બાષ્પીભવન થઈ ગયું અને અહીં માત્ર સંચિત રણ વિસ્તાર જ બાકી રહ્યો. નાસાના અવકાશયાન માર્સ રિકોનિસન્સ ઓર્બિટરના ડેટા અને તસવીરોના આધારે તેનો ખુલાસો થયો છે.
પહેલા એવું માનવામાં આવતું હતું કે, મંગળનું પાણી 300 કરોડ વર્ષ પહેલા ખતમ થઈ ગયું પરંતુ, હવે આ અભ્યાસ બાદ જાણવા મળ્યું કે મંગળની સપાટીનું પાણી 100 કરોડ વર્ષો બાદ સુધી નહોતું. તેનો અંત 20 કરોડ વર્ષ પહેલા આવ્યો હતો. આ વાતનો ખુલાસો કરવા માટે કાલટેકના બે વૈજ્ઞાનિકોએ છેલ્લા 15 વર્ષના એમઆરઓના ડેટાનું વિશ્લેષણ કર્યું હતું. તે તારણ આપે છે કે લાલ ગ્રહની સપાટી પર પાણીની હાજરી ૨૦૦ થી ૨૫૦ કરોડ વર્ષો પહેલા સુધી હતી એટલે કે જૂના અંદાજ મુજબ અહીં એક અબજ વર્ષ સુધી પાણી વહ્યું છે.
મંગળની સપાટી પર મીઠાના થર દેખાયા છે. જે બર્ફીલા પાણી પીગળ્યા બાદ બને છે. ઉનાળાની જેમ જ આપણાં કપડાં પર પરસેવાને કારણે પણ સફેદ રેખાઓ બને છે, એ જ રીતે નમકની આ લકીરો પહેલી વખત જોવા મળી છે. આ સાથે જ મંગળ પર પણ ખનિજો છે તેની સાક્ષી પૂરે છે પરંતુ, આ સમયે સવાલ એ ઉભો થાય છે કે, સૂક્ષ્મજીવો મંગળ પર કેટલા દિવસ રહ્યા હશે કારણકે, ધરતી પર જ્યાં પાણી છે ત્યાં જ જીવન હશે.
આ અભ્યાસ વૈજ્ઞાનિક ઇલેઇન લિસ્ક દ્વારા કરવામાં આવ્યો હતો. તે પાસાડેનાના કેલટેકમાં પીએચડી પૂર્ણ કરી રહી છે. પ્રોફેસર બિઠાની ઇલ્મને તેની મદદ કરી છે. બંનેએ એમઆરઓમાં સ્થાપિત કોમ્પેક્ટ રિકોનિસન્સ ઇમેજિંગ સ્પેક્ટ્રોમીટર ફોર માર્સ (CRISM)માંથી ડેટા એક્સેસ કર્યો છે. જે દર્શાવે છે કે મંગળના દક્ષિણ ગોળાર્ધમાં અસર ક્રેટર્સ ખાડાઓમાં ક્લોરાઇડ મીઠું અને માટીથી ભરેલા ઉચ્ચપ્રદેશો છે.