રસીકરણનો લક્ષ્‍ય પૂરો ન કરી શકી દુનિયા : છેવટે વિશ્વભરની ભારતના વલણ પર નજર

ન્યૂયોર્કમાં ક્વાડ સમિટમાં તમામની નજર પીએમ મોદીના નિર્ણયો પર રહેશે

નવી દિલ્હી : 24 સપ્ટેમ્બરે ન્યૂયોર્કમાં ક્વાડ સમિટ યોજાવા જઈ રહી છે. અમેરિકાની સાથે જાપાન, ઓસ્ટ્રેલિયા અને ભારત પણ આમાં ભાગ લઈ રહ્યા છે. વડાપ્રધાન મોદી અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ જો બિડેન, ઓસ્ટ્રેલિયાના પીએમ સ્કોટ મોરિસન અને જાપાનના વડાપ્રધાન યોશીહિદે સુગા સાથે મુલાકાત કરશે.

આ નેતાઓની વાટાઘાટોનો મોટો એજન્ડા કોવિડ -19 પણ હશે. કોરોના મહામારીને રોકવા અને તેની રસીની માત્રા ઝડપથી અને સરળતાથી ઉપલબ્ધ કરાવવા માટે ચારેય નેતાઓ ઉપાયો શોધશે. આ વખતે તમામની નજર બેઠકમાં પીએમ મોદીના નિર્ણયો પર રહેશે. અમેરિકાએ કોરોના રસીની નિકાસ વધારવા માટે ભારતને આગ્રહ કર્યો છે. બિડેન વહીવટીતંત્રની યોજના છે કે કોવિડ મહામારી સામે આગામી વૈશ્વિક બેઠકમાં પીએમ મોદી મહત્વની ભૂમિકા ભજવશે.

ભારત વિશ્વનો સૌથી મોટો રસી ઉત્પાદક દેશ છે. પરંતુ આ વર્ષે માર્ચમાં, ભારતમાં પરિસ્થિતિ વિકટ બન્યા પછી, મોદીએ રસીની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. તે સમયે ભારતમાં કોરોનાની બીજી લહેરને કારણે લાખો મૃત્યુ થયા હતા. અમેરિકા માને છે કે વિકાસશીલ દેશોમાં વહેલી તકે રસીકરણ થવું જોઈએ, આ માટે રસીની વધુ ને વધુ નિકાસ કરવી જરૂરી છે. બિડેન એડમિનિસ્ટ્રેશનના એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે અમે દ્વિપક્ષીય રીતે અને અન્ય ચેનલો દ્વારા કોવિડ રસીની સપ્લાય અને નિકાસ માટે સમયરેખા પર ચર્ચા કરી રહ્યા છીએ.

જ્યારે મોદી સરકારે 60 મિલિયન રસી ડોઝ વિદેશમાં નિકાસ કરી ત્યારે ટીકાનો સામનો કરવો પડ્યો. જો કે, સીએનએન-ન્યૂઝ 18 ના સૂત્રોનું કહેવું છે કે કોરોનાની રસી, ખાસ કરીને કોવિશિલ્ડનું સીરમ, માત્ર ત્યારે જ નિકાસ કરવામાં આવશે જ્યાં સુધી દેશના તમામ પુખ્ત વયના લોકો વર્ષના અંત સુધીમાં બંને ડોઝ ન લે.

ભારતની જેમ, યુએસએ પણ તેના રસી કાર્યક્રમને ચલાવવા માટે કેટલાક મહિનાઓ સુધી તેની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. અમેરિકાએ બૂસ્ટર માટે કરોડો ડોઝ અનામત રાખ્યા છે, જેના પર WHO એ પણ ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. ડબ્લ્યુએચઓ મુજબ, 5 અબજથી વધુ કોવિડ ડોઝમાંથી, 75% ડોઝ માત્ર 10 દેશો દ્વારા કબજે કરવામાં આવે છે.

કોવિડ રસી નિકાસના મામલે, બિડેન વહીવટીતંત્રે ઘણા મહત્વપૂર્ણ નિર્ણયો લીધા છે. અમેરિકાના વરિષ્ઠ અધિકારીઓના મતે તેમનો વહીવટ પીએમ મોદી માટે નરમ વલણ અપનાવશે. તેમણે કહ્યું કે આગામી બેઠકમાં, બિડેન બાકીના દેશને COVAX ને રસી વિતરણનું મુખ્ય હથિયાર માનવાનો પ્રયાસ કરશે. ટીમ બિડેનનો ઉદ્દેશ વિકસિત અથવા સમૃદ્ધ દેશોમાં રસીનું દાન કરવાનો છે અને જ્યારે વધારાનો પુરવઠો હોય ત્યારે વેચવાનો નહીં.

આ વર્ષે એપ્રિલમાં, યુ.એસ. સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ એન્ટોની બ્લિન્કેને ગેઇલ સ્મિથને વેક્સીન ડિપ્લોમસી પ્રયાસોના વડા તરીકે નિયુક્ત કર્યા હતા. બિડેને ક્વાડ વેક્સીન પાર્ટનરશીપની જાહેરાત કરી હતી, જેનો ઉદ્દેશ 2022 ના અંત સુધીમાં ઇન્ડો-પેસિફિક ક્ષેત્રમાં અબજો રસીઓના ધિરાણ, ઉત્પાદન અને ડિલિવરીની દેખરેખ રાખવાનો છે. આ આયોજનનું કેન્દ્ર ભારત હતું. પરંતુ જ્યારે અમેરિકા રસીના કાચા માલની નિકાસ પરનો પ્રતિબંધ હટાવવા તૈયાર ન હતું ત્યારે પરિસ્થિતિ થોડી તંગ બની હતી.