Gujarati News

નવી દિલ્‍હી તા. ૩૦ : છેલ્લા એક વર્ષમાં દૂધના ભાવમાં લગભગ ૮ રૂપિયાનો વધારો થયો છે. ગુજરાત કો-ઓપરેટિવ મિલ્‍ક માર્કેટિંગ ફેડરેશને દિલ્‍હીમાં તેની અમૂલ બ્રાન્‍ડ ફુલ-ક્રીમ દૂધ (જેમાં ૬% ફેટ અને ૯્રુ% SNF અથવા સોલિડ-નોટ-ફેટ હોય છે)ની મહત્તમ છૂટક કિંમત (પ્‍ય્‍ભ્‍) ૫૮ રૂપિયાથી વધારીને ૬૪ રૂપિયા કરી છે. છેલ્લા એક વર્ષમાં પ્રતિ લીટરનો વધારો થયો છે. તે જ સમયે, નેશનલ ડેરી ડેવલપમેન્‍ટ બોર્ડ (NDDB) ની માલિકીની મધર ડેરીની કિંમતો ૫ માર્ચથી ૨૭ ડિસેમ્‍બર, ૨૦૨૨ ની વચ્‍ચે ૫૭ રૂપિયાથી વધીને ૬૬ રૂપિયા પ્રતિ લિટર થઈ ગઈ છે.

દૂધના ભાવમાં છેલ્લે એપ્રિલ ૨૦૧૩ અને મે ૨૦૧૪ વચ્‍ચે પ્રતિ લિટર રૂ. ૮નો વધારો થયો હતો. ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૨ સુધી લગભગ આઠ વર્ષમાં અમૂલ દૂધમાં પ્રતિ લિટર માત્ર ૧૦ રૂપિયાનો વધારો થયો છે. પરંતુ ત્‍યારથી ભાવમાં વધારો થયો છે. મધર ડેરીએ ટોન્‍ડ મિલ્‍ક (૩% ફેટ અને ૮.૫% SNF)ની MRPમાં રૂ. ૬નો વધારો કર્યો છે, જયારે ફુલ ક્રીમની MRPમાં રૂ. ૯નો વધારો કર્યો છે.

ખેડૂતોએ પ્રથમ તો તેમના પશુધનનું કદ ઘટાડ્‍યું અથવા ઓછામાં ઓછું વધાર્યું ન હતું કારણ કે દૂધના ભાવ પશુઓને ખોરાક અને જાળવણીના ખર્ચને આવરી શકતા નથી. તેમનો ખર્ચ વધી ગયો હતો અને નફો ઘટ્‍યો હતો.

લોકડાઉન દરમિયાન જે વાછરડા કુપોષિત હતા તે આજની ગાયો છે. જો તેઓ બચી ગયા તો પણ તેમાંના મોટાભાગના ઓછા દૂધવાળા હશે. કર્ણાટક અને તમિલનાડુમાં સહકારી સંસ્‍થાઓમાં વાર્ષિક ધોરણે ૧૫-૨૦% જેટલો ઘટાડો સાથે સમગ્ર ભારતમાં ડેરીઓ દ્વારા દૂધની પ્રાપ્તિમાં ઘટાડો થવાના અહેવાલો દ્વારા આનો પુરાવો મળે છે. જે ડેરીઓ ૨૦૨૦-૨૧માં ખેડૂતો પાસેથી ખરીદવાનો ઇનકાર કરી રહી હતી તે જ ડેરીઓ હાલમાં ગાયના દૂધ માટે ૩૭-૩૮ રૂપિયા પ્રતિ લિટર અને ભેંસના દૂધ માટે ૫૪-૫૬ રૂપિયા પ્રતિ લિટર ચૂકવી રહી છે.

કુપોષિત પ્રાણીઓ એક માત્ર કારણ નથી પરંતુ પુરવઠો અને માંગ પણ એક મોટું કારણ છે. કપાસના બિયારણ, રેપસીડ અને મગફળીના અર્ક જેવા પશુઆહારની સરેરાશ કિંમત ૨૦૨૦-૨૧માં ૧૬-૧૭ રૂપિયા પ્રતિ કિલોગ્રામ હતી, જે ૨૦૨૨માં વધીને ૨૨-૨૩ રૂપિયા થઈ ગઈ છે. જેના કારણે સપ્‍લાય પર ભારે અસર પડી હતી. આ ઉપરાંત જુલાઇથી સપ્‍ટેમ્‍બર ૨૦૨૨માં પશુઓમાં લમ્‍પી સ્‍કીન ડિસીઝ ફાટી નીકળ્‍યો હતો અને દૂધ ઉત્‍પાદનને વધુ અસર થઈ હતી.