Gujarati News

કોલકાતા, તા.૨: મહાત્મા ગાંધીજીની ૧૯૪૭ના રોજ કોલકાતાના બેલિયાઘાટામાં રોકાણ દરમ્યાનની દુર્લભ તસવીરો અને ત્રણ સપ્તાહના સમયગાળા દરમિયાન તેમના દ્વારા લેવાયેલા લેખો, ૨ જી ઓકટોબરથી તે જે ઘરમાં રોકાયા ત્યાં પ્રદર્શિત થશે અને હવે પૂર્ણ મ્યુઝિયમ તરીકે વિકાસ પામશે .

૧૯૪૭ ઓગસ્ટ અને સપ્ટેમ્બરમાં, સ્વતંત્રતાની ઉજવણીથી દૂર, મહાત્મા ગાંધીએ તોફાનોને શાંત કરવા તેમના કેટલાક અનુયાયીઓ સાથે કોલકાતામાં રહેવાનું પસંદ કર્યું. તે તેમના રોકાણ દરમિયાન આ મકાનમાં રોકાયા હતા.

''શહેરમાં જવાળાઓ હતી ત્યારે ગાંધી અને તેમના અનુયાયીઓ આ મકાનમાં રોકાયા હતા અને ૩૧ ઓગસ્ટે અનિશ્ચિત ઉપવાસ પર બેઠા હતા. બે સમુદાયના ૯ નેતાઓ તેમની મુલાકાત લેતા અને તેમના પગ પાસે શસ્ત્રો મૂકયા બાદ ગાંધીએ ૪ સપ્ટેમ્બરના રોજ ઉપવાસ બંધ કર્યો હતો . ''પૂર્વ કોલકાતા ગાંધી સ્મારક સમિતિના એક હોદેદારે કહ્યું કે, જે ૧૯૫૦ના અંતથી બિલ્ડિંગનું સંચાલન કરે છે.'

તેમણે કહ્યું કે ગાંધી અને તેમના અનુયાયીઓ ૧૩ ઓગસ્ટ, ૧૯૪૭ના રોજ બિલ્ડિંગમાં આવ્યા, જે પહેલા 'હૈદરી મંઝિલ' તરીકે ઓળખાતું હતું. તેઓ તેના સાત ઓરડાઓમાંથી બેમાં રહેતા હતા, કારણ કે આ બે જ વસવાટ કરવા યોગ્ય હતા.

પરંતુ એકવાર ૪ સપ્ટેમ્બરના રોજ મહાત્મા ગાંધીના નીકળ્યા પછી આ ઇમારત ફરીથી ખરાબ થઈ ગઈ.

૨ ઓકટોબર, ૧૯૮૫ના રોજ, રાજય સરકારના જાહેર બાંધકામ વિભાગે સમિતિ સાથે પરામર્શ કરીને ત્યાં કેટલાક જાળવણીનાં કામો કર્યા અને તેનું નામ 'ગાંધી ભવન' રાખ્યું.

પરંતુ તેને વ્યાપક રીતે લોકોનું ધ્યાન દોર્યું નહીં. ૨૦૦૯માં, જયારે તત્કાલિન રાજયના રાજયપાલ ગોપાલ કૃષ્ણ ગાંધીએ તે સ્થળની મુલાકાત લીધી ત્યારે તેમણે સમિતિને મહાત્મા દ્વારા ઉપયોગમાં લેવામાં આવતી કેટલીક ચીજોનું  પ્રદર્શન કરવા જણાવ્યું હતું.

ત્યારથી, તે સમિતિ દ્વારા તે મકાન નાના ''મ્યુઝિયમ''તરીકે ચલાવવામાં આવી રહ્યું છે અને મહાત્મા દ્વારા તેમના રોકાણ દરમિયાન ઉપયોગમાં લેવામાં આવી હતી તે સ્પિનિંગ વ્હીલ, કેપ, ''ખારમ'', ઓશીકું અને ગાદલું જેવી વસ્તુઓ એક ઓરડામાં મૂકવામાં આવી છે તેમ સમિતિના અધિકારીએ જણાવ્યું હતું.

જો કે, સમિતિના મર્યાદિત સંસાધનો હોવા છતાં, બિલ્ડિંગ અને તેના કેટલાક પ્રદર્શનો વિશે જાહેર જાનતાને વધુ જ્ઞાન નહોતું અને તેથી મુલાકાતીઓની સંખ્યા ઓછી હતી.

૨૦૧૮માં, રાજય સરકારે આ મકાનનો સંપૂર્ણ કબજો લીધો અને તેને મોટા પાયે અપગ્રેડ કરવામાં આવ્યુ. બુધવારે રાષ્ટ્રપિતાની ૧૫૦મી જન્મ જયંતિની ઉજવણી કરવામાં આવે ત્યારે આ નવીનીકૃત ઇમારત બુધવારે રાજય પૂર્ણ સંચાલિત સંગ્રહાલય તરીકે ખુલશે.

સંપૂર્ણ બિલ્ડિંગની સ્થાપના પછી, આ વસ્તુઓ વધુ સારી અને વધુ વ્યવસ્થિત રીતે પ્રદર્શિત કરવામાં આવશે, અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, રાજય સરકારે આ ઇમારતને સંપૂર્ણ સુવિધાયુકત સંગ્રહાલયમાં ફેરવવામાં સંગઠનને મદદ કરી છે અને તેમણે તે અંગે સંતોષ વ્યકત કર્યોહતો.

મ્યુઝિયમમાં પણ કેટલાક નવા ઉમેરા થશે.

''ગાંધીજી દ્વારા બેલિયાઘાટથી ૧૦ કિલોમીટર દૂર સોડપુર ખાતે સ્થાપવામાં આવેલા આશ્રમમાં જે વસ્તુઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો જેમકે લોકો પાસે કપડા વણાવા અને તેમના પત્રવ્યવહાર (પત્ર)માં મદદ કરવી જે હાલના બાંગ્લાદેશમાં, નોઆખાલીમાં છે તે પણ ઉમેરવામાં આવશે,'' તેમણે જણાવ્યું હતું.

તેમજ, બંગાળના ઈતિહાસના અશાંત તબક્કાના રેકોર્ડિંગના અખબારની કિલપિંગ્સ પણ સંગ્રહાલયના તમામ સાત ઓરડાઓમાં પ્રદર્શેત કરવામાં આવશે, તેમણે ઉમેર્યું ''ત્યાં ફોટોગ્રાફસ પણ છે. ઉદાહરણ તરીકે, એક અસ્પષ્ટ ગાંધીજીનો છે જે અસ્પષ્ટપણે પ્રકાશિત ફાનસ જોઈ રહ્યો છે. બીજો એક ૩ સપ્ટેમ્બરે લીધેલ, સમુદાયના રડતા નેતાઓ તેમને ઉપવાસ બંધ રાખવા કહેતા બતાવે છે. ફોટામાં ગાંધીજીને 'મૌનોબ્રાટો' (મૌન) માં બતાવે છે, 'હોદ્દેદારોએ  જણાવ્યું હતું. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, ત્રણ તલવારો સાથે કાચનો કેસ મહાત્માને શરણાગતિઓ દ્વારા શરણાગત થયો હતો તે પણ રજૂ કરવામાં આવશે. સમિતિના અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, 'હેદરી મંજિલ માત્ર એક ઇમારત નથી, તે ઘણી યાદો સાથે સંકળાયેલી છે. તે સાંપ્રદાયિકતા સામેની લડાઈનું કેન્દ્ર હતું.'

તેમણે કહ્યું, ''મ્યુઝિયમનું, તેના સંપૂર્ણ ગૌરવ અને રાજય સંચાલિત સુવિધા તરીકે, ઓકટોબરના રોજ અનાવરણ કરવામાં આવશે, જેથી હાલની પેઢીને ગાંધીજી અને શહેર સાથેના તેમના જોડાણ વિશે વધુ માહિતી મળી શકે.''

પુન સ્થાપન પછી, ઈમારત હવે ઉંચી દિવાલ દ્વારા સુરક્ષિત છે અને પગથિયા આરસથી મઢેલા છે. તેના વિશાળ સેન્ટ્રલ હોલની દિવાલ પ૨ અનેક પેઇન્ટિંગ્સ છે, જે રવિન્દ્રનાથ ટાગોરના વિશ્વ ભારતીના વિદ્યાર્થીઓ દ્વારા ૧૯૪૭ની કોમી હિંસા પર રચિત છે .