Gujarati News

(કેતન ખત્રી) અમદાવાદઃ સાથળના હાડકાંનો ઉપરનો હિસ્સો (ફીમોરલ હેડ) જે હીપ જોઈન્ટના બોલની રચના કરેલ છે. ઓવાસ્કયુલર નેક્રોસીસ એટલે કે, ફીમરના હેડમાં રકત સંચાર બંધ થઈ જવો. આના પરિણામે હાડકું છેવટે મૃતપ્રાય બની જાય છે. જેને ફીમોરલ હેડનું એવાસ્કુલર નેક્રોસીસ પણ કહેવાય છે.

પારેખ્સ હોસ્પિટલ ડો.પારેખના જણાવ્યા મુજબ, તેમણે AVN હિપના ૬ કેસ છેલ્લા એક મહિનામાં તપાસ્યા છે. જે સામાન્ય રીતે ૧ વર્ષમાં છ જોવા મળે છે. કોવિડ દરમ્યાન સ્ટિરોઈડની જરૂરિયાત ખૂબ વધારે અને લાંબા સમય સુધી રહે છે. જેને કારણે AVN હિપની સંભાવના રહે છે. ફેમોરલ હેડમાં રકત સંચાર જટીલ થાય છે. તેમાં જરાય ખામી સર્જાય તો  હાડકું મરી જાય છે. કોર્ટિકો સ્ટિરોઈડ શરીરમાં ઈન્ફલામેટરી સેલ ફંકશન રોકે છે. તેની અન્ય અસર લાઈપો જિનેસિસ અથવા રકતમાં લિપિડની માત્ર વધવાથી રકતનો વહાવ નાની નળીઓમાં અવરોધ થાય છે. ફીમરનું હેડ ખાસ કરીને આ મહત્વના રકત સંચારથી વંચિત રહે છે.

ગ્લુકોર્ટિકોઈડ્સની અન્ય અસર શરીરમાં બ્લડ પ્રેશર ઊંચુ રાખે છે. સતત ઊંચા રકતસ્ત્રાવની શરીરની નાની રકત વાહિનીઓ સંકોચાય છે. ફીમરના હેડની આર્ટરીઝ સંકોચાય તો પરિણામે હેડમાં રકત સંચાર બંધ થઈ જાય છે. ઘટેલા રકત પુરવઠા અને વેઈન્સના પુરવઠામાં અવરોધથી ફીમોરલ હેડમાં પ્રેશર બિલ્ટ અપ થાય છે.

ડો.પારેખ AVN હિપના લક્ષણો સાથળ અને ગ્રોઈનમાં ત્રણથી વધુ દિવસ દુઃખાવો આજ સ્થળે વજન ખમવામાં તકલીફ થવી ચાલતા Limp થવું હલન- ચલનમાં તકલીફ ઓવસ્કયુલર નેક્રોસીસનું નિદાન ફિઝિકલ તપાસ અને રેડિયોલોજિકલ પધ્ધતિથી થાય છે. વધુ પડતા સ્ટિરોઈડના ડોઝથી બંને હિપ ઉપર અસર થયેલી જોવા મળે છે. ઈમેજિંગ ટેસ્ટ માટે એકસ-રે અને MRI સ્કેનની મદદ લેવાય છે. શરૂઆતના તબકકામાં એકસ-રેમાં કોઈ ફેરફાર દેખાતો નથી. MRI કરાવવાથી પ્રારંભિક તબકકામાં ફેરફારો દેખાઈ આવે છે. હાડકાનું નેક્રોસિસ શરૂઆતના તબકકામાં MRI દ્વારા જાણવા મળે છે.

ડો.પારેખના મતે AVN હિપનું વહેલું નિદાન ખૂબ જ મહત્વનું છે. આનાથી આપણે ઓપરેશન વગર સારવાર દ્વારા હિપને બચાવી શકીએ છીએ. આની જો અવગણના કરવામાં આવે તો હિપ રિપ્લેસમેન્ટ સર્જરી કરાવવી અનિવાર્ય બને છે.