અસુરક્ષિત ગર્ભપાતને કારણે દરરોજ ૮ મળત્યુ થાય છેઃ ૨૭% ગર્ભપાત ઘરે થાય છે
લગભગ ૨૭ ટકા મહિલાઓ ગર્ભપાત કરાવવા માટે હોસ્પિટલમાં જતી નથીઃ પરંતુ મિત્રો અને પરિવારની મદદથી ઘરે આ જટિલ તબીબી પ્રક્રિયા કરે છે
નવી દિલ્હી, તા.૩૦: સુપ્રીમ કોર્ટે MTP (મેડિકલ ટર્મિનેશન ઑફ પ્રેગ્નન્સી) એક્ટ હેઠળ ભારતમાં અપરિણીત મહિલાઓને ૨૪ અઠવાડિયા માટે ગર્ભપાત કરવાનો અધિકાર આપ્યો છે. ભારતના સામાજિક સંદર્ભમાં તેને એક મોટો નિર્ણય માનવામાં આવી રહ્યો છે.
ઇન્ડિયા ટુડેના ડેટા ઇન્ટેલિજન્સ યુનિટે ભારતમાં ગર્ભપાતના આંકડા અને વલણોનું વિશ્લેષણ કર્યું. જેમાં ઘણી ચોંકાવનારી માહિતી બહાર આવી છે. નેશનલ ફેમિલી હેલ્થ સર્વે-૫ના ડેટા અનુસાર, ભારતમાં ગર્ભપાત કરાવનારી લગભગ અડધી મહિલાઓએ આ વિકલ્પ પસંદ કર્યો કારણ કે તે અનિચ્છનીય/અનિચ્છનીય ગર્ભાવસ્થા હતી.
નેશનલ ફેમિલી હેલ્થ સર્વે-૫ના ડેટાએ ગર્ભપાત સાથે સંકળાયેલા અનેક સામાજિક, આર્થિક અને પારિવારિક પરિબળોને જાહેર કર્યા છે.
મહિલાઓ (૧૫-૪૯ વર્ષની વયજૂથ)નો સમાવેશ કરતી નેશનલ ફેમિલી હેલ્થ સર્વે-૫ના ડેટા દર્શાવે છે કે ભારતમાં ગર્ભપાતનું સૌથી મોટું કારણ અનિચ્છનીય/અનયોજિત ગર્ભાવસ્થા છે. માહિતી અનુસાર, ૪૭.૬ ટકા ગર્ભપાત એટલા માટે થાય છે કારણ કે તે બિનઆયોજિત હતો. ૧૧.૦૩ ટકા ગર્ભપાત સ્વાસ્થ્ય કારણોસર થાય છે. ૯.૭ ટકા ગર્ભપાતનું કારણ છેલ્લું બાળક ખૂબ નાનું છે. ૯.૧ ટકા કસુવાવડ અન્ય ગૂંચવણોને કારણે થાય છે. ૪.૧ ટકા ગર્ભપાતનું કારણ પતિ કે સાસુની અનિચ્છા છે. ભારતમાં ૩.૪ ટકા ગર્ભપાત આર્થિક કારણોસર થાય છે. આંધ્ર પ્રદેશ, તમિલનાડુ અને પ?મિ બંગાળ એવા રાજ્યો છે જ્યાં આર્થિક કારણોસર ગર્ભપાત સૌથી વધુ છે. ૨.૧ ટકા ગર્ભપાત એટલા માટે થાય છે કારણ કે ગર્ભમાં રહેલો ગર્ભ છોકરી હતો. આ સ્થિતિ એવી છે જ્યારે ભારતમાં ગર્ભમાં રહેલા ભ્રૂણનું લિંગ જાણવું કાયદા દ્વારા ગુનો છે. ૧૨.૭ ટકા કસુવાવડ અન્ય કારણોસર થાય છે.
ભારતમાં ગર્ભપાત સંબંધિત તબીબી ધોરણો અને સુરક્ષાનો અભાવ છે. નેશનલ ફેમિલી હેલ્થ સર્વે-૫ના ડેટા દર્શાવે છે કે ભારતમાં તમામ ગર્ભપાતમાંથી લગભગ ૨૭ ટકા ઘરમાં થાય છે. એટલે કે મહિલાઓ/છોકરીઓ ગર્ભપાત માટે હોસ્પિટલમાં જતી નથી, પરંતુ આ તબીબી પ્રક્રિયા જાતે જ કરે છે. શહેરોમાં, ૨૧.૬ ટકા ગર્ભપાતસ્ત્રીઓ પોતે કરે છે, જ્યારે ગ્રામીણ મહિલાઓ માટે આ આંકડો ૩૦ ટકા છે.
જો કે, ભારતમાં ૫૪.૮ મહિલાઓમાંથી અડધાથી વધુ ગર્ભપાત માટે ડૉક્ટર પાસે જાય છે. ભારતમાં ૩.૫ ટકા ગર્ભપાત મિત્રો અને સંબંધીઓ દ્વારા કરવામાં આવે છે.
યુનાઈટેડ નેશન્સ વર્લ્ડ પોપ્યુલેશન રિપોર્ટ ૨૦૨૨ અનુસાર, અસુરક્ષિત ગર્ભપાત સંબંધિત કારણોને લીધે ભારતમાં દરરોજ લગભગ ૮ મહિલાઓ મળત્યુ પામે છે. વધુમાં, અસુરક્ષિત ગર્ભપાત ભારતમાં માતા મળત્યુદરનું ત્રીજું મુખ્ય કારણ છે. આ રિપોર્ટ અનુસાર, ભારતમાં ૨૦૦૭ થી ૧૧ વચ્ચે ૬૭ ટકા ગર્ભપાત અસુરક્ષિત માનવામાં આવ્યાં હતાં.
રાજસ્થાન અને મધ્ય-દેશ જેવા રાજ્યો કરતાં દિલ્હીમાં ગર્ભપાત પસંદ કરતી મહિલાઓનું પ્રમાણ વધુ છે. રાજધાનીમાં ૫.૭% સગર્ભાસ્ત્રીઓ ગર્ભપાતનો વિકલ્પ પસંદ કરે છે. જ્યારે રાજસ્થાનમાં આ આંકડો ૧.૫ ટકા અને મધ્યપ્રદેશમાં ૧.૩ ટકા છે. ૧૯ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં ગર્ભપાત માટે પસંદગી કરતી મહિલાઓનું પ્રમાણ રાષ્ટ્રીય સરેરાશ ૨.૯ કરતા વધારે છે.