ડિજિટલ પેમેન્ટ તરફ વળ્યા ઉદ્યોગો

મોટી મોટી કંપનીઓ ડિજિટલ પેમેન્ટ માર્કેટમાં

હાલ યુપીઆઇથી પેમેન્ટ : લાઇસન્સ મળ્યા બાદ કંપનીઓ ડીજીટલ પેમેન્ટ માટે પોતાનું પ્લેટફોર્મ બનાવશે

નવી દિલ્હીઃ રોજિંદી જરૂરીયાતોથી માંડીને તમામ પ્રકારની ખરીદીનાં બિલ ભરવા કોર્પોરેટ ક્ષેત્ર નવી એન્ટિટી (NUE) વિશે ઉત્સાહિત છે. દેશના મોટા ઔદ્યોગિક ગૃહો ડિજિટલ ચુકવણી સેવાઓ સાથે સંકળાયેલ બેંકો અને કંપનીઓ સાથે હાથ મિલાવી રહ્યા છે. રિલાયન્સ ઇન્ડસ્ટ્રીઝે ડિજિટલ પેમેન્ટ નેટવર્ક બનાવવા માટે ફેસબુક, ગૂગલ અને ઇન્ફીબીમ સાથે જોડાણ કર્યું છે. ટાટા સન્સ અને એમેઝોન સહિતના અન્ય ઉદ્યોગ જૂથો પણ લાઇસન્સ મેળવીને ડિજિટલ પેમેન્ટ માર્કેટમાં પ્રવેશવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે. પેટીએમ અને ઓલાએ ઈન્ડસઇન્ડ બેન્ક, ટાટા સન્સ એચડીએફસી બેંક અને કોટક મહિન્દ્રા બેંક સાથે ભાગીદારી કરી છે. બીજી ઘણી કંપનીઓ પણ આ લાઈનમાં રોકાયેલ છે.

 દેશમાં ડિજિટલ પેમેન્ટનો વ્યવસાય ઝડપથી વધી રહ્યો છે. છેલ્લા પાંચ વર્ષના ડેટાને જોતા, તે બતાવે છે કે વાર્ષિક ધોરણે ૫૫ ટકાનો વધારો થયો છે. ડિજિટલ પેમેન્ટ બિઝનેસમાં અબજો રૂપિયા હોવાનો કોઈ ઇનકાર નથી. બજાર નિષ્ણાતો માને છે કે આમાં સારી સંભાવનાઓ છે. આને કારણે મોટી કંપનીઓ NUEમાં બેટ્સ લગાવી રહી છે. કેન્દ્ર સરકાર રોકડને બદલે ડિજિટલ પેમેન્ટને પ્રોત્સાહન આપી રહી છે.

 હાલમાં ડિજિટલ પેમેન્ટ યુપીઆઈ દ્વારા થાય છે. લાઇસન્સ પ્રાપ્ત કર્યા પછી, કંપનીઓ ડિજિટલ પેમેન્ટ માટે પોતાનું પ્લેટફોર્મ બનાવશે. આ ગ્રાહકોને વિવિધ વિકલ્પો આપશે. લાઇસન્સ ધારકો એટીએમ, પોઇન્ટ  સેલ્સ, આધાર લિંકડ પેમેન્ટ જેવી સેવાઓ પ્રદાન કરશે. આ કંપનીઓ બેંકોની કિલયરિંગ અને સેટલમેન્ટ સિસ્ટમ્સ માટે પણ કામ કરી શકે છે.

 ભારતની રાષ્ટ્રીય ચુકવણી નિગમ (એનપીસીઆઇ) ડિજિટલ પેમેન્ટ બિઝનેસમાં પ્રભુત્વ ધરાવે છે. આ માટે એનપીસીઆઈએ યુનિફાઇડ પેમેન્ટ ઇન્ટરફેસ (યુપીઆઈ) પ્લેટફોર્મ બનાવ્યું છે. રૂપે નેટવર્ક પણ તે જ કંપની દ્વારા સંચાલિત છે, જેમાં તેને વિઝા અને માસ્ટરકાર્ડ સાથે પડકારવામાં આવે છે. રિઝર્વ બેંક ડિજિટલ પેમેન્ટ માર્કેટમાં પણ સ્પર્ધા વધારવા માંગે છે, જેનાથી સામાન્ય લોકોને પોસાય તેવી સેવાનો લાભ મળશે. ૫ેમેન્ટલાઇન ચુકવણી સાથે સંકળાયેલું જોખમ પણ ઓછું હશે.

 ટાટા જૂથે રાષ્ટ્રીય સ્તરે ડિજિટલ પેમેન્ટ નેટવર્ક બનાવવા માટે ફેબિન કંપનીની રચના કરી છે. ફેર્બિને NUE લાઇસન્સ માટે અરજી સબમિટ કરી છે. જો કે, ટાટા દ્વારા આની પુષ્ટિ કરવામાં આવી નથી. ટાટા પાસે ફરબિનના ૪૦ ટકા શેર રહેશે. માસ્ટર કાર્ડ, નાબાર્ડ, પેયુ, ફ્લિપકાર્ટ વગેરેનો ૩૦ ટકા હિસ્સો હશે. કોટક મહિન્દ્રા બેન્ક અને એચડીએફસી બેંકના દરેકમાં ૯.૯૯ ટકા હિસ્સો રહેશે.