Gujarati News

નવી દિલ્‍હી, તા.૨૯: ભારતીય બજારમાંથી વિદેશી રોકાણકારોની સતત વેચવાલીને કારણે બુધવારે રૂપિયો ડોલર સામે રેકોર્ડ નીચલા સ્‍તરે પહોંચ્‍યો હતો. આજે સવારે ભારતીય ચલણમાં એક ડોલરની કિંમત ૭૮.૯૬ રૂપિયા પર પહોંચી ગઈ છે, જે માણસ માટે અર્થતંત્ર માટે મુશ્‍કેલીઓ ઊભી કરી રહી છે.
વાસ્‍તવમાં, રિઝર્વ બેંકે રૂપિયાના ઘટાડાને રોકવા માટે પગલાં લીધાં, પરંતુ વૈશ્વિક બજારમાં ચાલી રહેલી ઉથલપાથલ અને સ્‍થાનિક બજારમાંથી વિદેશી રોકાણકારોની સતત ઉપાડને કારણે પરિસ્‍થિતિને કાબૂમાં લઈ શકાઈ નથી. આ મહિને જ ડોલર સામે રૂપિયામાં ૧.૮૭ ટકાનો ઘટાડો થયો છે, જ્‍યારે વર્ષ ૨૦૨૨માં ભારતીય ચલણમાં અત્‍યાર સુધીમાં ૬.૨૮ ટકાનો ઘટાડો થયો છે. નિષ્‍ણાતો હવે ૭૯.૫૦ સુધી પહોંચવાનો અંદાજ લગાવી રહ્યા છે. મંગળવારે રૂપિયો ૪૮ પૈસા તૂટયો હતો, જ્‍યારે આજે તે ૧૧ પૈસા નબળો પડ્‍યો છે.
ઘટાડાનું મુખ્‍ય કારણ શું છેઃ રૂપિયામાં ઘટાડાનું સૌથી મોટું કારણ વિદેશી રોકાણકારોનું ઝડપી ઉપાડ છે. વિદેશી સંસ્‍થાકીય રોકાણકારોએ જૂન મહિનામાં જ ભારતીય શેરબજારમાંથી લગભગ ૫૦ હજાર કરોડ રૂપિયા પાછા ખેંચી લીધા છે, જ્‍યારે ૨૦૨૨માં અત્‍યાર સુધીમાં ભારતીય બજારમાંથી ૨.૨૫ લાખ કરોડ રૂપિયા પાછા ખેંચી લેવામાં આવ્‍યા છે. આ સિવાય પી-નોટ દ્વારા વિદેશી રોકાણકારોના રોકાણમાં પણ ઘટાડો જોવા મળ્‍યો હતો.યુએસ ફેડ રિઝર્વે તેના વ્‍યાજદરમાં વધારો કર્યો હતો, જેના પછી વૈશ્વિક બજારમાં ડોલરની માંગ વધી હતી અને તે ૨૦ વર્ષની મજબૂત સ્‍થિતિમાં પહોંચી ગયો હતો. .
એટલું જ નહીં, રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ અને અન્‍ય ભૌગોલિક રાજકીય કારણોસર વૈશ્વિક બજારમાં અનિશ્‍ચિતતાનું વાતાવરણ છે અને આવી સ્‍થિતિમાં તમામ રોકાણકારો ડોલર તરફ દોડી રહ્યા છે. તેની સીધી અસર રૂપિયાની નબળાઈ પર પડી. આ  સિવાય ક્રૂડ ઓઈલની વધતી કિંમતોને કારણે પણ રૂપિયા પર દબાણ જોવા મળી રહ્યું છે.
કયાં અને કોને અસર થશેઃ સૌ પ્રથમ તો રૂપિયાના ઘટાડાને કારણે આયાત મોંઘી થશે, કારણ કે ભારતીય આયાતકારોએ હવે ડોલર સામે વધુ રૂપિયા ખર્ચવા પડશે.
ભારત તેના ૮૫ ટકા ક્રૂડ ઓઈલની આયાત કરે છે, જેના કારણે ડોલર મોંઘો થશે અને તેના પર દબાણ આવશે.
જો ઈંધણ મોંઘું થશે તો માલસામાનનો ખર્ચ વધશે, જેના કારણે રોજબરોજની વસ્‍તુઓના ભાવ વધશે અને સામાન્‍ય માણસ પર મોંઘવારીનો બોજ પણ વધશે.
વિદેશમાં અભ્‍યાસ કરતા લોકો પર પણ તેની અસર પડશે અને તેમનો ખર્ચ વધશે, કારણ કે હવે તેમને ડોલર સામે વધુ પૈસા ખર્ચવા પડશે.
ચાલુ ખાતાની ખાધ વધશે, જે ૪૦ અબજ ડોલર સુધી પહોંચી ગઈ છે. ગયા વર્ષના સમાન ગાળામાં તે $૫૫ બિલિયનની સરપ્‍લસ હતી
તેમને પણ ફાયદો થશેઃ ડોલર મોંઘો થવાનો ફાયદો નિકાસકારોને મળશે. આઈટી અને ફાર્મા સેક્‍ટર દેશમાં ઘણી નિકાસ કરે છે, જેનો ફાયદો થશે. જેઓ વિદેશમાં કામ કરે છે અને પોતાનો પગાર ભારતમાં મોકલે છે તેઓ નફામાં હશે. જો વધુને વધુ વિદેશીઓ ભારતની મુલાકાતે આવશે તો નાણાંની માંગ વધશે અને અર્થતંત્રને તેનો ફાયદો થશે.
પરિસ્‍થિતિ કેવી રીતે કાબૂમાં આવશે?: રૂપિયાને રોકવા માટે RBIએ ફરી એકવાર પોતાની તિજોરી ખોલવી પડશે. ૨૦૨૨ ની શરૂઆતથી અત્‍યાર સુધીમાં, આરબીઆઈએ ઘણી વખત અનામત વિદેશી વિનિમય અનામતનો ઉપયોગ કરવો પડ્‍યો હતો. છેલ્લા પાંચ મહિનામાં દેશનો વિદેશી મુદ્રા ભંડાર $૪૦ બિલિયન ઘટીને $૫૯૦ બિલિયન પર આવી ગયો છે. રિઝર્વ બેન્‍કે એપ્રિલથી અત્‍યાર સુધીમાં ૧૫ અબજ ડોલર છોડવા પડ્‍યા છે. જો રૂપિયાને સંભાળવો હોય તો ફરી એકવાર આરબીઆઈએ તેની અનામતનો ઉપયોગ કરવો પડશે.