Gujarati News

નવી દિલ્‍હી તા. ૧૩ : મુખ્‍ય ચૂંટણી કમિશનર તરીકેનો કાર્યભાર સંભાળ્‍યા પછી તરત જ, રાજીવ કુમારે કાયદા મંત્રાલયને પત્ર લખીને મતદાર આઈડીને આધાર કાર્ડ સાથે લિંક કરવા માટે સૂચના જારી કરવા વિનંતી કરી હતી. મુખ્‍ય ચૂંટણી કમિશનરે કેન્‍દ્ર સરકારને મતદારો તરીકે નોંધણી કરાવવા માટે ૪ તારીખો નક્કી કરવા, એક્‍ઝિટ અને ઓપિનિયન પોલ પર પ્રતિબંધ મૂકવા અને ઉમેદવારને માત્ર એક જ બેઠક પરથી ચૂંટણી લડવા માટેના નિયમો બનાવવા જણાવ્‍યું છે.
ચૂંટણી પંચના એક અધિકારીએ નામ ન આપવાની શરતે જણાવ્‍યું કે, ‘ચૂંટણી પંચે કાયદા મંત્રાલયને ૬ મહત્‍વપૂર્ણ પ્રસ્‍તાવ મોકલ્‍યા છે. અમે સરકારને મતદાર ID સાથે આધાર લિંક કરવા અને લાયક લોકોને મતદાર તરીકે નોંધણી કરાવવા માટે ૪ કટ-ઓફ તારીખોના નિયમને સૂચિત કરવા વિનંતી કરી છે.' ડિસેમ્‍બર ૨૦૨૧માં રાજયસભાએ ચૂંટણી અધિનિયમ (સુધારા) બિલ, ૨૦૨૧ પસાર કર્યું હતું. વોઈસ વોટ દ્વારા પાસ થઈ, મતદાર આઈડી કાર્ડને આધાર સાથે લિંક કરવાનો માર્ગ મોકળો થયો. આ બિલના વિરોધમાં વિપક્ષે ગૃહમાંથી વોકઆઉટ કર્યું હતું. વિપક્ષી દળોનો આરોપ છે કે કેન્‍દ્ર સરકારે પૂરતી ચર્ચા કર્યા વિના જ ઉતાવળમાં આ બિલ પાસ કરી દીધું.
રિપોર્ટ અનુસાર, ચૂંટણી પંચે રાજકીય પક્ષોને ડી-રજિસ્‍ટર કરવાનો અધિકાર અને ફોર્મ 24Aમાં સુધારાની પણ માંગ કરી છે જેથી ૨૦,૦૦૦ રૂપિયાના બદલે ૨,૦૦૦ રૂપિયાથી વધુના તમામ ચૂંટણી દાનની માહિતી જાહેર કરવી ફરજિયાત બનાવવામાં આવે. ગયા મહિને ‘રજિસ્‍ટર્ડ અનરિક્‍ગ્નાઇઝ્‍ડ પોલિટિકલ પાર્ટીઝ' (RUPPs) સામે કમિશનની કાર્યવાહીની પૃષ્ઠભૂમિમાં પણ આ બાબત આવે છે. ચૂંટણી પંચે સ્‍વચ્‍છતા અભિયાનની જાહેરાત કરી હતી, જેમાં નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરવા બદલ ૨૧૦૦ થી વધુ RUPPs સામે ‘ગ્રેડેડ એક્‍શન' શરૂ કરવામાં આવી હતી.
આવા પક્ષો કે જેઓ ચૂંટણી પંચને યોગદાન અહેવાલ સુપરત કરવામાં નિષ્‍ફળ ગયા હોય, અથવા તેમના નામ, કાર્યાલય, પદાધિકારીઓ અને સત્તાવાર સરનામાંમાં કોઈપણ ફેરફાર વિશે પંચને જાણ કરી ન હોય, તેમની નોંધણી રદ થવાને પાત્ર છે. જનપ્રતિનિધિત્‍વ અધિનિયમ, ૧૯૫૧ની કલમ 29A ચૂંટણી પંચને રાજકીય પક્ષો તરીકે સંગઠનો અને સંસ્‍થાઓની નોંધણી કરવાની સત્તા આપે છે. જો કે, એવી કોઈ બંધારણીય અથવા વૈધાનિક જોગવાઈ નથી કે જે ચૂંટણી પંચને પક્ષોની નોંધણી રદ કરવાની સત્તા આપે.
ચૂંટણી પંચે ૨૦૧૬માં સૂચિત ચૂંટણી સુધારાઓની તેની પુસ્‍તિકામાં નોંધ્‍યું હતું કે, ‘ઘણા રાજકીય પક્ષો નોંધણી કરાવે છે પરંતુ ક્‍યારેય ચૂંટણી લડતા નથી. આવી પાર્ટીઓ માત્ર કાગળ પર છે. આવકવેરા મુક્‍તિનો લાભ લેવા પર નજર રાખવા માટે રાજકીય પક્ષ રચવાની શક્‍યતા પણ નકારી શકાય તેમ નથી. તે તાર્કિક હશે કે જેની પાસે રાજકીય પક્ષોની નોંધણી કરવાની સત્તા છે તેની પાસે યોગ્‍ય કેસમાં રાજકીય પક્ષોની નોંધણી રદ કરવાની પણ સત્તા હોવી જોઈએ.' ચૂંટણી પંચે એક્‍ઝિટ પોલ અને ઓપિનિયન પોલ પર પ્રતિબંધની ભલામણ પણ કરી છે, જે મુજબ પ્રતિબંધ હોવો જોઈએ. અભિપ્રાય અને એક્‍ઝિટ પોલના પ્રસારણ પર ચૂંટણીની સૂચના જારી કરવામાં આવે ત્‍યારથી તેની પૂર્ણાહુતિ સુધી.
તેની લાંબા સમયથી ચાલતી માંગણીઓમાંથી એકનું નવીકરણ કરીને, ચૂંટણી પંચે કેન્‍દ્ર સરકારને લોક પ્રતિનિધિત્‍વ અધિનિયમ, ૧૯૫૧ની કલમ ૩૩(૭)માં સુધારો કરવા વિનંતી કરી છે. ઉમેદવાર જે બેઠકો પરથી ચૂંટણી લડી શકે છે તેની સંખ્‍યા મર્યાદિત કરવા માટે. લોકોનું પ્રતિનિધિત્‍વ અધિનિયમ, ૧૯૫૧ હાલમાં ૧ વ્‍યક્‍તિને સામાન્‍ય ચૂંટણીઓ અથવા ૨ મતવિસ્‍તારમાંથી પેટા-ચૂંટણી અથવા જૂથ અથવા દ્વિ-માર્ગી ચૂંટણીઓ યોજવાની મંજૂરી આપે છે.