નવી દિલ્હી તા. ૫ : યુક્રેનને નિઃશષા કરવા માટે રશિયાના કથિત વિશેષ સૈન્ય ઓપરેશનને ૯ મહિના અને ૧૦ દિવસ વીતી ગયા છે. અમેરિકા-યુરોપ-યુક્રેન અને રશિયા માટે યુદ્ધનો પોતાનો અર્થ અને નફો-નુકસાન છે. પરંતુ, આખી દુનિયા તેની કિંમત ચૂકવી રહી છે. આ કિંમત હવે લગભગ રૂ. ૩૨ લાખ કરોડ ($ ૪ ટ્રિલિયન) સુધી પહોંચી ગઈ છે. સ્વાભાવિક રીતે, યુક્રેનને સૌથી વધુ નુકસાન થયું છે.
યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિના આર્થિક સલાહકાર ઓલેગ ઉસ્ટેન્કોના જણાવ્યા અનુસાર યુક્રેનને યુદ્ધના કારણે એક ટ્રિલિયન ડોલર (લગભગ આઠ લાખ કરોડ રૂપિયા)નું નુકસાન થયું છે. બીજી તરફ, રશિયાએ યુદ્ધમાં અત્યાર સુધીમાં લગભગ ૮,૦૦૦ અબજ રૂપિયાનો ખર્ચ કર્યો છે. બીજી તરફ યુક્રેનને મદદ કરવાના નામે અમેરિકા અને યુરોપે મળીને ૧૨,૫૨૦ અબજ રૂપિયા યુદ્ધમાં ખર્ચ્યા છે. ખોરાક અને ઇંધણના ભાવમાં વધારો, પુરવઠાની શ્રૃંખલામાં વિક્ષેપ, ફુગાવો અને બેરોજગારી જેવા પરિબળો સહિત, યુદ્ધને કારણે વિશ્વને આશરે રૂ. ૨૪ લાખ કરોડ ($૩ ટ્રિલિયન) નું નુકસાન થયું છે.
યુદ્ધમાં માર્યા ગયેલા મોટાભાગના સૈનિકો હતા, જેની સરેરાશ ઉંમર લગભગ ૩૦ વર્ષની હતી. તેને પરિપ્રેક્ષ્યમાં મૂકવા માટે, ફુગાવા જેવા પરિબળોને ઉમેર્યા વિના પણ, જો તેઓ આગામી ૩૦ વર્ષ માટે આ સરેરાશ પર અર્થતંત્રમાં યોગદાન આપ્યું હોત, તો ખર્ચ લગભગ ૧૪૪ લાખ કરોડ રૂપિયા હોત. કોવિડ રોગચાળા અને પછી યુદ્ધને કારણે, વિશ્વભરના ૨૦૦ મિલિયનથી વધુ લોકો ગરીબીના દુષ્ટ ચક્રમાં ફસાયેલા છે, તેમની પાસે બે દિવસ માટે ન તો ખાવાનું છે કે ન તો કામ.
રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધમાં અત્યાર સુધીમાં ૧.૯૦ લાખથી વધુ સૈનિકોના મોત થયા છે. ગૃહ યુદ્ધને કારણે લગભગ ૧૫ મિલિયન યુક્રેનિયનો ટકી રહેવા માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યા છે. તેમાંથી લગભગ ૭.૫ મિલિયન વિસ્થાપિત થયા છે, જયારે બાકીના લોકો ખોરાક, ઇંધણ, વીજળી અને આરોગ્ય જેવી મૂળભૂત જરૂરિયાતો પૂરી ન થવાને કારણે જીવવા માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યા છે. યુક્રેનિયન સૈન્યનો દાવો છે કે યુદ્ધમાં ૯૦,૦૯૦ રશિયન સૈનિકો માર્યા ગયા હતા. તે જ સમયે, અમેરિકન સેનાના ટોચના જનરલના જણાવ્યા અનુસાર, યુક્રેનના એક લાખથી વધુ સૈનિકો યુદ્ધમાં માર્યા ગયા છે. રશિયાએ આ મામલે દાવો કર્યો છે કે યુક્રેનના લગભગ ૧.૫ લાખ સૈનિકોએ યુદ્ધમાં જીવ ગુમાવ્યો છે.
આ ખર્ચ કેટલો મોટો છે તેનો અંદાજ એ હકીકત પરથી લગાવી શકાય છે કે યુદ્ધનો ખર્ચ રશિયાના સમગ્ર અર્થતંત્ર કરતાં લગભગ બમણો છે. જો યુદ્ધના કારણે વિશ્વને થયેલા નુકસાનની કિંમત રશિયાએ ચૂકવવી પડશે, તો દરેક રશિયનને લગભગ ૧૦ વર્ષ સુધી મફતમાં કામ કરવું પડશે. આ સાથે રશિયાએ આ સમયગાળા દરમિયાન તેના તમામ પ્રાકૃતિક સંસાધનો, વ્યવસાય અને અન્ય સ્ત્રોતોમાંથી થતી આવક વિશ્વને સોંપવી પડશે. તે જ સમયે, યુક્રેનને બહારની મદદ વિના યુદ્ધ પહેલાની સ્થિતિમાં પાછા ફરવામાં લગભગ ૨૦ વર્ષ લાગશે.
સ્વાભાવિક રીતે, યુદ્ધમાં બંને પક્ષે માર્યા ગયેલા સૈનિકો અને નાગરિકોની કોઈ કિંમત હોઈ શકે નહીં, પરંતુ તેમ છતાં, જો માથાદીઠ આવક અને આયુષ્યના આધારે અર્થતંત્રમાં તેમના યોગદાનનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવે તો, બંનેની કુલ રાષ્ટ્રીય આવક દેશો તેમની વસ્તી કરતાં વધુ છે.વેરા પછીની માથાદીઠ આવકના સંદર્ભમાં, દરેક રશિયન તેમના દેશોની અર્થવ્યવસ્થામાં વાર્ષિક રૂ. ૨૬ લાખ અને યુક્રેનિયન રૂ. ૧૧ લાખનું યોગદાન આપે છે.
યુક્રેન-રશિયા યુદ્ધની ગતિ હવે ધીમી પડી રહી છે. અમેરિકી ગુપ્તચર વિભાગના વડાએ દાવો કર્યો છે કે જેમ જેમ ઠંડી વધી રહી છે. બંને તરફથી સૈન્ય કાર્યવાહી મુશ્કેલ બની રહી છે, જેના કારણે યુદ્ધ ધીમી પડી ગયું છે. આને સારો સંકેત ગણાવતા યુએસ નેશનલ ઈન્ટેલિજન્સ ડાયરેક્ટર એવરિલ હેઈન્સે કહ્યું કે હવામાનની મુશ્કેલીઓ છતાં રશિયા આખરે વાટાઘાટોના માર્ગ પર પરત ફરી શકે છે. તે જ સમયે, રવિવારે, બ્રિટિશ સંરક્ષણ મંત્રાલયે ગુપ્તચર અહેવાલોને ટાંકીને દાવો કર્યો હતો કે રશિયન લોકો હવે યુદ્ધથી થાકી ગયા છે. યુદ્ધ ચાલુ રાખવા માટે પુતિન પાસે શરૂઆતમાં જેટલો જાહેર સમર્થન બાકી નથી. આ સંબંધમાં, રશિયન પોર્ટલ મેડુઝાએ દાવો કર્યો હતો કે તાજેતરમાં ફેડરલ પ્રોટેક્શન સર્વિસ, પુટિન અને ક્રેમલિનની રક્ષા કરતી ફોર્સે એક ગુપ્ત સર્વે હાથ ધર્યો હતો. મેડુઝાએ દાવો કર્યો હતો કે ૫૫ ટકા રશિયનો ઇચ્છે છે કે શાંતિ મંત્રણા થાય.
બે દિવસ પહેલા અમેરિકાના પ્રવાસેથી પરત ફરેલા ફ્રાન્સના રાષ્ટ્રપતિ ઈમેન્યુઅલ મેક્રોને કહ્યું હતું કે જો પુતિન યુક્રેનમાં યુદ્ધ સમાપ્ત કરવા માટે વાતચીત કરવા માટે સંમત થાય તો રશિયાની સુરક્ષા ગેરંટીની માંગને કેવી રીતે પૂરી કરવી તે પヘમિે વિચારવું જોઈએ. રશિયાની સુરક્ષા ગેરંટી માંગ કરે છે કે નાટોને તેની ૧૯૯૭ સરહદો પર પરત કરવામાં આવે અને રશિયાને નાટોના વિસ્તરણ સામે વીટો આપવામાં આવે. જો કે, શનિવારે યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર ઝેલેન્સકીને મળવા પહોંચેલા યુએસ સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ વિક્ટોરિયા ન્યુલેન્ડે કહ્યું કે પુતિન એક કપટી અને ચાલાક વ્યક્તિ છે, તે મંત્રણામાં વિશ્વાસ નથી રાખતા, પરંતુ યુદ્ધમાં બર્બરતાને નવા સ્તરે લઈ જઈ રહ્યા છે.